Ik heb daarnet het prachtige boek Molens in Noord-Holland weer eens door zitten lezen. Wat mij daarbij opviel is het zeer grote aantal molens waarvan de stutvang is vervangen door een Vlaamse. Bij de Menningweermolen in Grootschermer is dit zelfs nog gebeurd in 1985.
Waarom zijn de stutvangen vervangen door Vlaamse? Ik ben erg benieuwd.
Groeten, Rob.
Een ouder citaat van mijzelf, 2003, op dit prikbord:
De stutvang heeft de neiging de voeghouten (en daarmee de kapconstructie als geheel) tijdens het vangen uit elkaar te drukken. De Vlaamse vang houdt, afgehangen aan het rechter voeghout, de zaak juist binnenboord. Wat mij betreft is de Vlaamse vang een beter type dan de stutvang, al heb ik vaak genoeg een stutvang-molen gevangen en dit nooit als ‘stug’ ervaren (de literatuur wil nu eenmaal, dat de stutvang een stugge vang is).
Mijn conclusie, mede ingegeven door molenaars die overwegend aan een stutvang gewend waren (!): een Vlaamse vang is gewoon beter! Technisch zal de Vlaamse vang een latere ontwikkeling zijn, en onmiskenbaar zijn werk beter hebben gedaan dan zijn oudere broer.
Groet,
Leo
Hallo Rob,
Mag ik in deze ook nog eens verwijzen naar een discussie, die m.i.v. 08-11-2007 door mij gestart is op het prikbord en die in het prikarchief terug te vinden is.
Ook heden ten dage wordt er nog wel eens een stutvang vervangen door een blokvang, bijvoorbeeld in Wolphaartsdijk. En Ko de Visser is er maar wat happy mee. Het breken van halsstenen was daar een probleem, maar nu niet meer, als ik goed ben ingelicht.
Groet, jAAp
Nou ik kan niet echt merken dat de teenstukken van mijn molens (2 met stutvang) nou zoveel meer slijten dan de rest van de vang… Overigens is de kans dat een stut breekt en de vang niet meer werkt een stuk kleiner dan het breken van een koebout.
Of de stutvang zoveel ouder is dan de vlaamse vang weet ik niet. De oudste vangen waren (dacht ik) lip- of schoenvangen, waarbij een soort stut scharnierend aan het linker voeghout ook als vangblok diende. De stutvang zou daarvan een doorontwikkeling kunnen zijn, of een combinatie van lipvang en vlaamse vang.
Aan de andere kant, misschien zijn de vlaamse en de stutvang ongeveer gelijktijdig ontwikkeld…
Aan weer een andere kant: aangezien de vlaamse vang duidt op een verspreidingsgebied in het Vlaamse deel van Europa, niet geheel toevallig ook de regio waar de eerste standerdmolens onstonden, dus misschien wel logisch te veronderstellen dat die Vlaamse vang net effies ouder is…
Vraag me toch af waarom die (binnenkruiers) met stutvangen nooit kneppels hebben, en die vlaams vangende molens in Zuid-Holland wel (ook niet allemaal trouwens). Gevluchten te groot voor de vang, of vangt-ie gewoon wat minder goed dan een stutvang?
Eerlijk gezegd, volgens mij maakt het geen barst uit! Mits de hele handel maar goed is afgesteld etc. En daar zit hem denk ik de clou: een Vlaamse vang is (naar ik begrijp) net iets makkelijker af te stellen dan een stutvang, vooral als het nieuw gemaakt en aangebracht moet worden.
Groetsels,
Andreas de Vos
Groetsels,
Andreas de Vos
Ik vind het waanzin dat we in een tijd dat de meeste van deze molens geen echte functie meer vervullen, gaan proberen om ze nog te verbeteren. Als er altijd een stutvang in heeft gezeten moet je dat ook zo houden. Als we zo door gaan zijn over 50 jaar alle molens hetzelfde en kan je een groot deel net zo goed afbreken, want er zijn toch geen verschillen meer. Wordt de volgende stap alle binnenkruiers ombouwen tot buitenkruier (met elektrische lier?). Ik begijp nog wel dat er molenaars en eigenaren zijn die proberen hun molen te verbeteren, maar ik begrijp niet dat RACM het goedkeurt. Geeft aan dat molens nog steeds worden gezien als een nuttig werktuig en niet als historisch monument.
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's