Windmotoren

Andre Koopal

13-11-2008 23:44

Hoi,
Sinds een tijdje ben ik actief op Wikipedia in het molenproject. Idee is van alle molens een klein artikeltje te maken, hierin kan dan weer in andere artikelen over bijv. plaatsen naar gelinked worden. Via deze links komen mensen hopelijk in aanraking met molens, en vinden ze misschien 1 van de molendatabases. Zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wikiproject/Nederlandse_windmolens voor meer info.
Nu is iemand uit friesland druk in de weer met windmotoren. De vraag kwam echter op wat nou precies een windmotor is en wat niet. De vraag kwam vanuit de bosman-molentjes die toch heel veel weg hebben van een windmotor. Moet je die daarbij rekenen?
Is er daarnaast iemand die weet hoe accuraat de databases van De Hollandse Molen is met betrekking tot de windmotoren? De vrees bestaat dat een aantal van de kleinere motoren al dusdanig vervallen zijn dat ze feitelijk als verdwenen beschouwd moeten worden.
Wat zijn de opnamecriterie eigenlijk van de diverse databases voor zowel windmotoren, als bijv weidemolentjes? Een aantal weidemolentjes staan in de databases, maar anderen weer totaal niet. Is hier een richtlijn voor?
Groetjes,
Andre
Jan Hofstra

14-11-2008 08:04

Er is een heel groot verschil tussen windmotoren en Bosman en Hertogmolentjes. De beide laatsten hebben altijd maar vier wieken, die aan de as vastzitten, terwijl windmotoren altijd meer bladen hebben. Het windrad bestaat uit een aantal spanten, onderling verbonden door een aantal ringen. Dit verschil is op kilometers afstand al te zien.
Andre Koopal

14-11-2008 09:13

En hoe moet het dan met de Record, zoals bijv: http://www.molens.nl/dbase/molen.php?molenid=1253 . Heeft 6 bladen, geen 4, maar niet verbonden door een ring. Volgens de database van de Hollandse Molen een windmotor.
En gerelateerd, hoe moet je de Bosman en Hertogmolentjes dan noemen?
Groetjes,
Andre
Jan Hofstra

14-11-2008 10:22

Ik zou zeggen ijzeren of stalen weidemolens
Andreas de Vos

14-11-2008 21:39

Gezien de constructie van rad en windvaan zou ik de Record van dat type (zie de molen die je opgeeft) toch een windmotor noemen. Het windrad is zeer vereenvoudigd van constructie, maar met een beetje goeie wil zie je er toch een variant van 6 spanten (meer spaken in dit geval) onderling verbonden met een ring (zij het dat dit 1 ring binnen de bladen is).
Groetsels,
Andreas de Vos
Bart Slooten

15-11-2008 13:49

Ik ben het met Jan Hofstra eens: een rad houdt een Amerikaanse windmotor in, geen rad, dan geen windmotor. Overigens zou er net als bij de oudhollandse molens een minimum raddiameter moeten worden vastgesteld voor opname in een register of molenboek. Dan zullen er toch wel genoeg uitzonderingen overblijven van kleinere die bijv. op een gemeentelijke monumentenlijst o.i.d. staan, maar dan is er in ieder geval een criterium. Nou handelt ieder naar bevind van zaken en dat komt de duidelijkheid niet ten goede.
Bart Slooten, Koedijk.Andreas de Vos schreef:
>
> Gezien de constructie van rad en windvaan zou ik de Record
> van dat type (zie de molen die je opgeeft) toch een windmotor
> noemen. Het windrad is zeer vereenvoudigd van constructie,
> maar met een beetje goeie wil zie je er toch een variant van
> 6 spanten (meer spaken in dit geval) onderling verbonden met
> een ring (zij het dat dit 1 ring binnen de bladen is).
>
> Groetsels,
> Andreas de Vos
Johannes

16-11-2008 08:38

Hallo Andre,
Jaren geleden hebben wij bij Dijkstra molenbouw te Sloten ons weten te specialiseren in het restaureren van windmotoren, zodoende voor mijn geen onbekende materie.
De hoekstijlen van de torens zijn bij windmotoren altijd van hoekstaal, maar het grootste verschil met stalen weidemolens (zoals ik ze noem) zit hem in het verschil dat een weidemolen altijd zelfregelend is uitgevoerd en dat een windmotor altijd door een molenaar in- en uit bedrijf moet gezet door de vaanstand te wijzigen.
Bij een weidemolen zitten de vanen altijd onder een hoek van 90 graden geplaatst en wordt de zijvaan doormiddel van een vlotter gekanteld. De zijvaan kan worden beblokkeerd en zodoende staat de molen uit. Tevens bestaat de overbrening van het gevlucht naar de staande spil altijd uit een haaks overbrenging, terwijl het gevlucht van een windmotor altijd onder een hoek is geplaatst.
In het boek molens van stokhuyzen staat ook het een en ander omschreven.
Groeten Johannes Kooistra
Piet Groot

16-11-2008 09:50

We zijn bezig criteria opnieuw uit te vinden.
Een windmolen is een eeuwenoude constructie, waarin voor het merendeel hout is of was verwerkt.
Wat een amerikaanse windmotor is weten we allemaal wel, deze werd gewoonlijk seriematig uit hout en staal of geheel uit staal gefabriceerd en in Nederland soms wel windturbine genoemd als het rad op een turbine leek. Er waren in de USA veel verschillende types en fabricaten.
De Denen waren de voorlopers in Europa, na 1918 verwijderden ze op grote schaal de kappen van windmolens , op het achtkant plaatsten ze een stalen windmotor met gewoonlijk 6 wieken met zelfzwichting en een windroos.
Dus eigenlijk een stalen bovenkruier op een oud houten achtkant.
In 1934 is het boek Danske Moller verschenen, met een foto van de molen, een foto van de eigenaar en een in overleg met de eigenaar gemaakte beschrijving.
Bijna alle Deense molens van toen zijn hierin beschreven.
Het oude achtkant werd nog steeds molle genoemd, de windmotor bijna consequent VINDMOTOR.(molle moet geschreven worden met streepje door de o)
Het maakte niets uit of deze windmotor 4 of 6 wieken of een windturbine had.
De vier- of zeswiekers hadden bijna allemaal jalouziën aan beide zijden van de wiek.
Mijn conclusie is dat de soortnaam voor deze 20e eeuwse molens windmotor is, een benaming die 40 jaar geleden ook in Nederland algemeen werd gehanteerd.
Ruwweg was een windmolen een produkt van een molenmaker of timmerman, een windmotor een produkt van een constructiebedrijf of dorpssmid.
Wel gebruikte bedrijven als “Bosman Molenbouw Piershil (Z.-H.)” in b.v.1956 op hun tekeningen de naam “automatische watermolen” voor de Bosmanmolentjes, evenals fabrikanten van “molens” om elektriciteit op te wekken.
Het criterium grootte van de molen voor opname in een moleninventarisatie vind ik onjuist.
Aan dit argument is o.a. te wijten dat zoveel belangwekkende kleine molens zijn verdwenen en niet werden gerestaureerd.
Volgens mij moet het criterium zijn: is het een monument van geschiedenis of kunst.
Piet Groot
Piet Groot

16-11-2008 10:30

aanvulling:
De huidige fabrikanten gebruiken de naam WINDMOLEN , en niet de in mijn vorige bericht aangegeven benaming van Bosman.
Margreet

17-11-2008 10:25

Anderhalf jaar gelden maakte ik deze: http://www.mijnalbum.nl/index.php?m=upload&a=10 foto's, plaatste ik ook toen gedeeltelijk op dit prikbord, maar: Inmiddels is dit molentje verdwenen. Ik moet eerlijk zeggen dat ik molentje nooit heb zien draaien. Ik denk dat het een natuurgebiedje van water heeft voorzien, maar op dit moment wordt ‘alles’ hier in de omgeving waterberging. Zelfs onze achtertuin.Toch heb ik niet het gevoel dat dit molentje bij Johannes in de werkplaats staat te wachten op betere tijden….Margreet

Windmotoren

Andre Koopal

Jan Hofstra

Andre Koopal

Jan Hofstra

Andreas de Vos

Bart Slooten

Johannes

Piet Groot

Piet Groot

Margreet