En wéér een molentocht!

  • Willem Bever

    Wat betreft het bijzetten van de stenen (in een korenmolen) wil ik toch even een kanttekening plaatsen.

    Het is zo ongeveer algemeen bekend dat bij een korenmolen de stenen bij het wegzetten van de molen altijd bij moeten staan , en dan uiteraard ook bijgestoken.

    Dit als extra ‘stormzekerheid’.

    Bij de Eendracht in Alphen a/d Rijn deden, of doen ze dat ook altijd, en tot de zware januari storm van 1990, lag de roe alleen maar voor achteruit vast, want zo zei de toenmalige molenaar, met zo,n beste vang en twee koppels stenen bij gaat die molen echt niet vooruit.

    Maar bij de storm van 25 jan 1990 ging de molen , met z,n twee koppels stenen bij, wel degelijk vooruit, en de stelling haak van het roetouw, wat voor achteruit aan de roe lag, wist zich in de kier van de stellingdelen om te keren ,en zo achter de volgende stellingligger te blijven haken !

    De molen stond na de storm nagenoeg overhek ipv recht.

    Dan mag je op z,n zachts gezegd wel zeggen dat je geluk heb gehad, om maar niet te zeggen dat de molen door het oog van de naald is gekropen.

    Nu wil ik niet zeggen dat het bijzetten van stenen geen effect heeft, want misschien is dat wel de reden geweest dat de Eendracht daardoor ‘de gang’ niet heeft kunnen krijgen tijdens de 25 jan storm, maar om nou te stellen dat dit een molen kan tegen houden…

    Van overlevering weet ik dat de toenmalige molendeskundige van de prov Zuid Holland, dhr de Kramer, er ook niet zo,n voorstander van was, want, zo luidde zijn mening, als zo,n molen toch door de vang gaat, komen er wel gigantische krachten op het gaande werk.

    Kortom, het sterkste punt om een molen vast te leggen is volgens mij nog steeds de punt van de roe, als alles tenminste in goede staat verkeerd.

    Groet van de Bever, die vanmiddag de gladde ijzers maar ééns ondergebonden heeft.

  • Andre Koopal

    welke anders. Er zijn er altijd minstens 2 verlengd, en waarschijnlijk 4.

    Groetjes,

    Andre

  • leo middelkoop

    Ik denk dat als een molenaar anno 2009 zijn molen aan de ketting legt, dat hij weet wat het goede en het minder goede end is.

    Ik denk dat dat omstreeks 1972 veel minder aan de orde was. Waarmee ik overigens niet wil zeggen dat er iemand inzake De Gooijer bij die bewuste storm heeft gefaald. Voor die molen, met zijn Dekkers, zijn hoogte, het feit dat hij maar af en toe draaide, maar vooral de storm van die dag (ik weet nog goed dat ik het griezelig vond om te fietsen met wind mee!), was dit gewoon teveel maar het is toch nog goed gekomen.

    Sterker nog: het leidde tot een opleving in de molenbouw, omdat de sloopassen voor een molen van deze grootte niet meer voorhanden waren. Dus moest men gaan denken over het opnieuw gieten van een as. En het lukte!

    Groet,

    Leo

  • Rob Simons

    Ik heb ooit gelezen dat Chris Van Bussel het onverantwoord vond om de Gooijer te verdekkeren..

    Wat dat bijzetten van de stenen betreft, daarmee ben ik het volledig eens met de Bever. In 1990 zijn er in Vlaanderen ook een aantal molens door de vang gegaan (kettingen aan de roede zijn in sommige streken nagenoeg onbekend) en verschillende molens hadden ook de stenen bij staan (bij één molen braken zelfs alle kammen af, misschien maar goed, want anders zouden de lopers onder hoge snelheid wel 'ns uit mekaar kunnen spatten).

    Groeten,

    Rob

  • Meelmuisje

    Ik heb het er hier wel eens over gehad omdat wij nooit de steen erbij zetten. Leuker zelfs! Wij halen ze er bewust uit. Puur om de rede die Willem en Rob inderdaad al zeggen. Als die molen bij een storm aan de haal gaat gaan die koppels stenen ook wel mee..( Gewoon een kwestie van inderdaad goed vastleggen. want dat mag zoiezo al niet gebeuren dat ie aan de haal gaat… Als je het niet vertrouwd dan nog maar even een extra ketting aan de roed bijv….

    Gr, Thomas

  • Andreas de Vos

    Of gewone molenstenen uit elkaar zullen vliegen als een molen met de stenen bij door de vang gaat lijkt me niet zo'n risico. Over het algemeen zitten er immers al ijzeren banden omheen.

    Wat afgezien van de hoge belasting van het gangwerk ook een probleem zou kunnen zijn is dat malende stenen zonder, of met zeer weinig maalgoed ertussen misschien wel eens heel snel vrij warm kunnen worden als die molen aan het draaien zou gaan. Beetje meel dat oververhit raakt en je zit met de gebakken peren… Dan heb je dus 2 mogelijke brandhaarden, namelijk de vang (slipt, dus heet) en die stenen.

    Nou dacht ik, maar ik kan het mis hebben, dat het bijhouden van de molenstenen eigenlijk ook betekent dat er maalgoed in het kaar en de schoen moet zijn… Malen kost immers ook nog kracht, afgezien van de stenen zelf die over elkaar schuren. Voor een korenmolen die dagelijks in bedrijf is niet zo'n probleem, voor een korenmolen die 1x in de week maalt en waarbij kaar, schoen en kropgat (en meelring) na afloop van de maaldag geleegd worden (leeg gemalen en uitgeveegd) werkt dat dus niet…

    Anyway, het zal geen garantie zijn tegen het aan de haal gaan, maar alle beetjes (stenen, roetouw/ketting, vang) helpen.

    Groetsels,

    Andreas de Vos

  • Jacob Dekker

    Andreas,

    Om blauwe stenen zitten GEEN banden.

    jAAp

  • Tom Blaak

    Hoi Andreas,

    Mijn ervaring is dat malen op zich geen kracht kost, afgezien van het feit dat de molen in het begin even kracht nodig heeft om de loper mee te trekken, gaat het hierna puur om snelheid en kost het malen nauwelijks nog kracht bij een goede maalwind.

    De wrijving van steen op steen zonder of met gering maalgoed lijkt mij inderdaad als de molen op holslaat brandgevaarlijk. Wanneer ik het laatste beetje tarwe uit de schuddebak wegmaal, is het wenselijk en een kwestie van timing de vang er op tijd op te gooien, je zult de steen anders al spoedig gaan ruiken.

    Laat staan als de molen op hol vliegt met steen er nog aan en bijgehouden……. maar goed het moet dan wel erg hard waaien en gelukkig maken we stormen zoals in 1972 en 1990 niet vaak mee.

    Zelf heb ik overigens de gewoonte overgenomen ( van mijn voorganger) om de steen altijd bij te zetten na iedere draai/maaldag. Ook staat daarnaast natuurlijk altijd de pal paraat tegen achteruitlopen en trek ik de kneppel goed strak aan. Tevens haal ik wanneer er een stormachtige wind of stormkracht wordt opgegeven de eindborden uit of in het geval van zware windstoten die worden opgegeven. Dan slaap ik net ietsies rustiger….

    Goedenachtgroeten,

    Tom

  • Johannes Kooistra

    Hallo Jaap,

    Het is grote onzin dat blauwe stenen geen banden hebben!

    De meeste loperstenen (bijna alle)hebben bijna altijd een of meerdere stalen banden(tegenwoordig vaak RVS). Als je geen band om je loper hebt lijkt het mij zinvol hier er een omheen te laten maken. Heb twee keer gezien dat de loper tijdens het malen in tweeen brak, de steen zonder band gaf een enorme ravage en persoonlijk letsel! de tweede steen had een (blikken) bandje maar deze was net sterk genoeg om de loper nog bijeen te houden.

    Groeten Johannes

  • Andreas de Vos

    Dag jAAp,

    Nou, ik ben het niet met je eens. Blauwe stenen met (zelfs nog gesmede) banden genoeg gezien. Ook wel zonder, maar die lagen dan meestal afgedankt buiten…

    Net als wat Johannes schrijft: ik zou ze toch maar laten monteren als ze er niet omheen zitten.

    Groetsels,

    Andreas de Vos