Beste prikborders,
ook uit het koude Friesland in Duitsland een gelukkig Nieuwjaar gewenst.
Naar de harde voorst zijn beide vijzels in de molen vastgevoren en zitten muurvast.
Als het weer dooit,hoe krijgt man het resterende ijs tussen de duigen van de vijzel en vijzelbak eruit? Ik heb al van een ijsbeitel gehoord,maar een tekening, hoe die uitziet heb ik nog niet gevonden. Wie kan me helpen?
Groetjes
Karl-Edzard Heeren
http://images.google.nl/imgres?imgurl=http://www.museumkennis.nl/sites/lp.rmv/contents/i004397/4850-2kopie.jpg&imgrefurl=http://www.museumkennis.nl/lp.rmv/museumkennis/i004397.html&usg=__qLRiXaFuEpRsJHoFlTmwA2MM-QQ=&h=145&w=193&sz=30&hl=nl&start=2&um=1&tbnid=kqO-YJkx1HpgiM:&tbnh=77&tbnw=103&prev=/images%3Fq%3Dijsbeitel%26um%3D1%26hl%3Dnl%26sa%3DN
De ijsbeitels die ik heb gezien bestonden meestal uit een stuk ijzer, ongeveer 6cm breed en 1cm dik en 30cm lang. Op het eind was een punt geslepen en aan het andere eind ging het ijzer in twee veren uit elkaar zodat er een houten stok in kon. Als het niet echt hoeft zou ik er geen gebruik van maken want de kans dat je de vijzel beschadigd is, vooral bij houten vijzels, erg groot. Als er niet echt gemalen hoeft te worden zou ik wachten tot het ijs wat gesmolten is. In de vijzelgangen zitten dan vaak nog losse ijsblokken. Als je de molen heel voorzichtig laat draaien of met de hand de roeden beweegt kun je deze blokken vaak gewoon omhoog malen. Ik heb twee molens gehad waarbij de blokken daarna vast kwamen te zitten onder de halsbalk, maar daar aangekomen waren deze blokken goed bereikbaar om met de ijsbeitel verder fijn te hakken.
Wat je ook kan doen is een gat in het ijs hakken op een plek waar enige diepte is en daar een klokpompje in laten zakken. Het diepere water is vaak enkele graden boven nul en wanneer je de slang in de vijzel gooit en de pomp een nacht laat lopen is de volgende dag het meeste ijs wel weg. Een zak zout erin kan ook. Niet vergeten om ook de wachtdeur los te maken.
Hier is het altijd de gewoonte geweest om zodra als je denkt het gaat dooien dan maak je de wachtdeur los en laat hem dan lekken en je zult zien dat daar ijs zeer slecht tegen kan .
zelfs als het nog knap vriest dan kan ijs slecht tegen wat lek water .
ook is dit goed voor de visstand in de polder.
in al die jaren dat ik hier op de molen komt 36 jaar weet ik er niet van dat we de boel hebben moeten los hakken.
vr gr Aad
Ik zou wel heel voorzichtig zijn met tegen de roe duwen als er ijs in de vijzel zit. Als het ineens wat vlot lijkt te gaan en de boel blokkeert ineens toch heb je zomaar brokken. (Geen ijsbrokken dus!)
Stromend water, zoals Aad ook schrijft, vreet ijs ook weg. Scheelt ook een boel werk, hooguit de wachtdeur loshakken en op een kiertje zetten.
Groetsels,
Andreas de Vos
Overigens, of je hem gebruikt of niet, een originele ijsbeitel hoort eigenlijk wel bij de historische moleninventaris, maakt deel uit van het monument/erfgoed. Net als seinlantaarns bijvoorbeeld, of roestutten (waarmee je de roe tegenhoud bij zeil voorleggen of weghalen)…
Hoeveel poldermolens zouden die spullen nog hebben?
Groetsels,
Andreas de Vos
Hallo Andreas,
Op de bovenmolen in Aarlanderveen heb ik een roestut terug gerestaureert.
Ik had hem gezien toen mijn vader maalden op de Zijllaan en Meije molen in Leiderdorp van 1943 tot 1952. Daar zag ik dat hij wel eens gebruikt werd.
In Aarlanderveen vond ik in de schuur twee ijzers,en ik wist gelijk waar die voor diende. Aan Dirk van Harten gevraagd of hij wist hoe de roestut er uit gezien had,en dat wist hij heel goed.Hij wist mij te vertellen dat hij hem een keer tegen de waterloop gezet had,als jongen van rond 15 jaar,Dirk wist nog goed dat zijn oom, ook een Dirk,zo buiten was want de dreun klonk door heel de molen,toen de roe er opstutten.Dus Dirk van Harten wist heel goed hoe de roestut er uit gezien had,en zo heb ik hem ook nagemaakt en staat hij weer op de zuidwesten kant van de molen.
Groeten van een molenaar die graag nog oude traditie's hoog wil houden en dat botst nog wel eens.
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's