Acht jaar na dato lijkt de cirkel in Eerde rond. Bertus van Berkel, toen nog voorzitter van de Eerdse dorpsraad, maakte in 2001 een fietstocht door het dorp samen met Arno Frankfort, toen nog burgemeester van Veghel.

Toen het gezelschap de restanten passeerde van wat eens de trotse Sint Antoniumolen was, kaartte Van Berkel een diepgekoesterde wens aan. Eerde wilde de molen in oude glorie hersteld zien. “De burgemeester zei toen: als jullie zorgen voor de mensen en de middelen, dan zorg ik ervoor dat het met de papieren goed komt.”

Een tekening van de toekomstige molen met doorkijk in de verschillende ruimtes. illustratie Peer Wolkers/BAS

Dinsdagavond presenteerde Van Berkel zich als de nieuwe voorzitter van Stichting de Eerdse Molen. En Frankfort zat in de zaal. Net als de oud-wethouders Jan Kerkhof en Christ van Bree en zo'n honderd andere belangstellenden. Aan sympathie ontbreekt het de Eerdse Molen niet. Acht jaar na de enthousiaste start van een proces om een droom te verwezenlijken kon Van Berkel aankondigen dat de restauratie van de molen echt gaat beginnen. Hij liet er wel meteen op volgen dat de stichting nog met een financieel gat van 350.000 euro zit. Dus of de restauratie ook direct kan worden afgerond is vooralsnog onzeker.

De stomp van de Eerdse Sint Antoniusmolen staat al in de steigers. Er wordt dit jaar nog vier meter op gemetseld. foto Jeroen Appels/Van Assendelft

Een stukje van deze onzekerheid werd nog diezelfde avond weggenomen door Leo Endedijk van de landelijke stichting De Hollandse Molen. Van Berkel kan een bijdrage van deze stichting tegemoet zien en het tekort met 50.000 euro verlagen. Endedijk sprak met de bijdrage impliciet het vertrouwen uit dat het wel goed komt met de laatste etappe in de Eerdse marathon van fondsenwerving. “Als een gemeenschap achter een plan gaat staan zoals hier in Eerde is gebeurd, kan zo'n project niet stuklopen op geld.”

Endedijk gaf ruiterlijk toe dat hij in het verleden een stuk minder vetrouwen had in de goede afloop. “Toen ik hier in 2001 voor het eerst kwam, had ik er een hard hoofd in. De stichting had geen geld, de molen had geen monumentale status en was zelfs niet in bezit van de stichting. Er is intussen heel veel vooruitgang geboekt. En dat komt allemaal omdat de molen van Eerde iets heeft wat veel andere monumenten ontberen. Iets wat met een moeilijk woord wordt aangeduid als een unique sellingpoint. En dat is natuurlijk de directe link met operatie Market Garden en de bevrijding van ons land.” Het is dit aspect dat er volgens Endedijk voor heeft gezorgd dat de Sint Antoniusmolen uiteindelijk toch op de rijksmonumentenlijst is geplaatst.

De molen van Eerde werd tijdens de gevechten om de corridor naar Arnhem aan stukken geschoten. Na de oorlog werd de molen afgetopt en werd er een plat dak op gemaakt. “Dat dak heeft de molen gered”, weet Erwin Janssen, één van de grote motors achter Stichting Eerdse Molen. “Het ziet er misschien niet uit, maar dat dak heeft de molenstomp wel droog gehouden, waardoor er veel behouden is gebleven. We hebben ook nog heel veel originele onderdelen gevonden, want de familie Van Riel (de laatste molenaars van Eerde, red.) gooide nooit iets weg. Dat is niet altijd een goede eigenschap, maar in dit geval zeker wel.”

Janssen vertelt vol enthousiasme over de vele aspecten van een werkende molen. Van luiwerk en maalwerk tot kruiwerk. “En als we dit allemaal hebben hersteld komt iets wat zeker zo belangrijk is: het geven van een nieuwe functie aan de molen.” De molen wordt vooral een toeristische trekpleister in het recreatiegebied Vlagheide en museumpje over Market Garden. Maar daarnaast wordt er ook echt gemalen. “In Uden kunnen we de vraag niet aan. We malen daar voor een whiskystokerij.”

Bron: Brabants Dagblad door Peter van Erp