De Delftse Roos

  • Jan Althof

    Goedendag,

    Vandaag was ik even in de gelegenheid een bezoek te brengen aan De Roos in Delft nadat ik daar ter stede de boel onveilig had gemaakt. O.a. van Barend had ik e.e.a. vernomen over de molen en ook de database puilt uit van de bijzonderheden. De aanstaande werkzaamheden rond de molen en daarmee de zorgen over de fundering, de scheefstand etc maken heel wat los. En schééf staat `ie. Hoe de molen is “rechtgetrokken” is duidelijk zichtbaar aan het metselwerk aan binnenkant. Zoiets is tijdens de bouw van de Toren van Pisa ook al eens gedaan. Men heeft er dus ervaring mee.

    De ontvangst was weer hartelijk en helemaal des molenaars. Bart verzorgde een degelijke rondleiding en daarna een prima bak koffie met boterkoek. Wat wil een mens nog meer. Nog dank daarvoor.

    Een aantal bijzonderheden viel mij op omdat ik die niet eerder heb gezien. Zo is er de aparte wijze van fixering van de kruivloer. Als het ware een zwaluwstaart in de muur waarin de verankering. Gietijzeren kruirollen had ik vorige week al eerder gezien op De Kooiwijkse maar die waren hol en flink wat groter. Deze bleken massief en kleiner maar evenmin te tillen als de vervangers in De Kooiwijkse, die van bijna helemaal massief staal zijn. Ook wel apart en pas één keer gezien, in de Drie Lelies, een houten blok onder de hals met een bronzen lagering.

    Zo door het land pruttelend ga je steeds meer details zien en ook terugzien. De lange spruit verraste mij pas toen ik erop ging zitten om een plaatje naar buiten te schieten. Een kouwe kont dus. Maar nieuw is dat zeker niet want De Hoekse Waard heeft er meer dan genoeg.

    Helaas moest ik bijtijds weg vanwege de psychische druk van de parkeermeter. Bij aankomst had ik nog 3 minuten en vanuit de verte ontwaarde ik reeds een likkebaardend uniform. Op mijn nadering verwijderde de oppasser zich, de teleurstelling was duidelijk.

    Als Mio is het bij een molen als deze natuurlijk óók likkebaarden vanwege de bouwgeschiedenis. Een ronde stenen molen op een zeskant. Ooit een houten bovenbouw. En vermoedelijk was er een wipkorenmolen in het verre verleden. Ga zo maar door.

    Dat levert bij mij een aantal vragen op.

    Stel dat er spoedig een grote, ingrijpende restauratie nodig zou zijn vanwege die tunnelbouw. Stel dat je hem in grote stukken kunt demonteren om later weer op te bouwen. Hoe ga je dan restaureren? Naar de toestand zoals hij nu na al die jaren is, scheef en wel, of toch helemaal recht? Ga je terug naar een ander punt in het verleden toen er nog een andere indeling was zonder maalstoelen? Dus weer een maalzolder met 4 koppels? Kan er dan weer normaal geluid worden zonder elektromotor voor het onderste deel en niet in tweeën zoals nu vanwege die scheefstand?

    Of zetten we hem weer terug zoals de molen nu is en geven we die geschiedenis erbij?

    Ik heb overigens begrepen dat er een boek over deze molen onderweg is, daar ben ik wel nieuwsgierig naar. Naar verluidt, zijn er nog andere zaken opgedoken in de archieven. Als ik kan intekenen, bij deze.

    M.a.w. is er een eenduidige, voor iedereen geldige argumentatie om hem volgens een zeker punt in de tijd te restaureren? Welk punt zou dat moeten zijn?

    Dat dan helemaal volgens de regels van de authenticiteit en dergelijke. Als student in de Miologie intrigeert die discussie mij bijzonder en ik zou ook benieuwd zijn naar de mening van Dhr. Bazelmans. Ik neem aan dat dat wel mag.

    De plaatjes vind je hieronder waar ik nog commentaar onder moet zetten. Morgen heb ik daar tijd genoeg voor.

    Groetings,

    Jan.

    www.althofweb.nl

    http://picasaweb.google.nl/Noordkaper04/DeRoos#

  • Margreet

    Soms, Jan, wordt je als oud-MIO op je wenken bediend via dit prikbord. Nu dus!, Een vreselijk leuk stukje in Molens, een blad wat ik zelden lees, ik ben niet geabonneerd, het circuleert onder ons bestuur. Was je ook zo gefascineerd door die tekeningetjes van de Roos? Leuk dat je ons verwent met foto's. Die blik door het spruitluikje die je ons gunt is formidabel, ineens denk ik dat een stadsmolen ook wel wat heeft, wat een mooi uitzicht over de historische stad Delft.

    In dit postje meteen maar even de rubriek: gedraaid vandaag? Jawel, en wel op heel bijzondere wijze. Vroeg op, steen eruit, molen kruien, omliggende rookpluimen kringelen recht naar boven. Niet opzeilen. Later: bezoek van oliecollega's uit de Zaan. Rondje molen, beetje kletsen, intervieuwtje met Kevin Bus over de harenmakerij. Andre steelt wat bedrijfsgeheimen (de druiperij van Woldzigt), onderonsjes in de kap, Kevin's blik van herkenning bij de aanblik van een Bonte Henblik waarin wij de smeermiddelen, ja die reuzel uit Groningen, door de molen sjouwen. Terug op de stelling blijkt het toch enigszins te waaien: vier oliemolenaars zeilen vier enden op: “ Kijk Kevin, hier rollen ze de zeilen naar de verkeerde kant”, kortom gezellig en genoeglijk. Andre geeft nog wat aanvullende informatie over hoe het prikbord op ethische wijze te gebruiken, Christiaan over de noodzaak afstand te bewaren van het door UTD Hoogkerk in bruikleen gegeven oliemolenmodel. En dan: afscheid. 1861 omwentelingen verder is de molen door de eenzame oliemolenaarsvrouw afgezeild en terug in de rouw gevangen. Morgen verder…Margreet

  • Bart Hoofs

    Nog meer op je wenken bedienen: op de jaarvergadering van de Hollandsche Molen op 7 maart a.s. wordt er een presentatie gegeven (Paul Groen?) over het bouwhistorisch onderzoek van de Roos.

    Parkeren rondom de Roos wordt steeds moeilijker gemaakt vanwege de kosten.

    Ik had als ik het wist iets voor je kunnen regelen met een parkeerkaart….

    Zondags kan je gelukkig nog gratis parkeren. Dan wil de molen ook wel draaien.

    We zien je wel verschijnen tijdens de jaarvergadering?

    Bart (Hoofs)

  • Rob Pols

    De Roos is een bijzonder interessant ding, dat ben ik met je eens. Vooral het zeskantige onderstuk is een bezienswaardigheid op zich. De zorgen om de fundering zijn niet van vandaag of gisteren; dat speelt al heel lang. Bij de aanleg van de spoorlijn waardoor de gracht langs de molen moest worden gedempt was men al huiverig voor omvallen. Ja, wat moet er mee gebeuren? Je moet er toch niet aan denken dat hetzelfde plaatsvindt wat er met de Noord-Zuidlijn in Amsterdam is gebeurd? Hoe dan ook zal De Roos voor (zeer) lange tijd stilstaan en dat is op zich al betreurenswaardig genoeg. Helemaal als de boel onttakeld zou moeten worden, want daar knapt de molen ook niet van op. Waar laat je kap, staart en wiekenkruis zo lang zonder dat het nadelige gevolgen oplevert?

    Er van afblijven lijkt de beste optie, maar dat is inmiddels denk ik een gepasseerd station, om in de sfeer te blijven.

    Ik denk dat je de molen moet laten zoals-ie nu is; waarom alle ontwikkelingen zoals indelingen e.d. nu ineens weer terugdraaien? Alles heeft zo zijn eigen verhaal, tenslotte. Het enige dat ik graag terug zou zien zijn de witte sokken bij de askop, want die heeft De Roos altijd gehad en bij de grote restauratie van eind jaren tachtig/begin jaren negentig zijn ze weggebleven.

    Laten alle partijen in vredesnaam alles nog eens goed overwegen; ik zou niet graag een primeur van een omgevallen of ingestorte molen willen fotograferen, al zal het zo'n vaart ook weer niet lopen….

    Gr. Rob

  • Rob Simons

    Jan Althof schreef:

    >

    > Stel dat er spoedig een grote, ingrijpende restauratie nodig

    > zou zijn vanwege die tunnelbouw. Stel dat je hem in grote

    > stukken kunt demonteren om later weer op te bouwen. Hoe ga je

    > dan restaureren? Naar de toestand zoals hij nu na al die

    > jaren is, scheef en wel, of toch helemaal recht? Ga je terug

    > naar een ander punt in het verleden toen er nog een andere

    > indeling was zonder maalstoelen? Dus weer een maalzolder met

    > 4 koppels? Kan er dan weer normaal geluid worden zonder

    > elektromotor voor het onderste deel en niet in tweeën zoals

    > nu vanwege die scheefstand?

    > Of zetten we hem weer terug zoals de molen nu is en geven we

    > die geschiedenis erbij?

    Als de nadelen van het scheefstaan niet te zwaar doorwegen, zou ik het gewoon laten zoals het nu is. (Hoe lan staat deze molen al scheef?). Immers, als j deze molen weer recht zou zetten, dan moet je alle aanpassingen op dat scheefstaan ook weer ongedaan gaan maken (terwijl zulke aanpassingen soms al lang aanwezig zijn, een goed vb. is de Nederwaard 5 aan de Kinderdijk).

    Dus gewoon zo laten, maar zorgen dat hij niet verder kan zakken.

    > M.a.w. is er een eenduidige, voor iedereen geldige

    > argumentatie om hem volgens een zeker punt in de tijd te

    > restaureren? Welk punt zou dat moeten zijn?

    > Dat dan helemaal volgens de regels van de authenticiteit en

    > dergelijke.

    Een echte regel is er niet op; vaak gaat men uit van het punt waarop de molen buiten bedrijf is gekomen, al wordt daar vaak ook weer van afgeweken.. Welke keuze je hierin maakt, verschilt van molen tot molen.

    Maar ik ben ook wel benieuwd naar de mening van de molenaar zelf, wat hij er in dit geval van vindt…

    Vraagje: waarvoor dient die ring rechts aan de kruivloer?

    Ten slotte valt mij ook nog op dat de zolderbalken die zichtbaar zijn op de foto's, allemaal vast gemetseld lijken te zijn in de muren (ik weet niet of bij alle balken de koppen zijn aangegoten met epoxy), maar dat vastmetselen is niet echt aan te raden (de romp lijkt me niet echt droog, als ik foto 14 bekijk..)

    Met vriendelijke groet,

    Rob

  • Rob Pols

    Erg mooie foto's, Jan. Spreekwoordelijke pluim bij deze.

    Gr. Rob

  • Bart Dooren

    Hoi Rob,

    De kleurstelling van De Roos is nog veel anders geweest als ik al mijn oude foto's bekijk: een compleet donkere voorkant van de kap inclusief windpeluw, gele roeden en borden, een rood-wit-blauw geschilderde askop zoals bij de molen in Wassenaar. Zwarte roeden met een wit kruis heeft de molen pas zo rond 1960 gekregen, daarvoor zijn de roeden altijd licht (geel) geweest. Het klopt dat de witte stukken in 1990 bij het aanbrengen van het huidige gevlucht zijn verdwenen.

    Ook heeft de molen een tijdje witte randen rondom de ramen gehad, opgeschilderde “ramen” op de luiken in het achterkeuvelens en zo zijn er nog wel meer details te vinden die ooit eens veranderd zijn. En naar welke tijd moet je dan terug?? Het bewijst wel dat geschiedenis een “levend” iets is!

    Groeten, Bart Dooren(Roosje).

  • Bart Dooren

    Dag Rob Simons,

    Als eerste een antwoord op je vraag over de ring aan de kruivloer: deze zit aan de rolsluis om deze er makkelijk uit te kunnen trekken als er een rol vervangen of gesmeerd moet worden.

    En dan de mening over de scheefstand / knik in de onderbouw. In de eerste plaats hebben metingen voor het rechtzetten van het bovenste deel van de romp uitgewezen dat de onderbouw al iets scheef stond voordat de ronde stenen romp er bovenop is gebouwd. Een kaarsrechte romp is dus in ieder geval geschiedsvervalsing.

    In 1989 heeft men gekozen voor het rechtzetten halverwege: de onderbouw staat nog scheef en net onder de stelling heeft men de romp doorgezaagd en het bovenste deel rechtgezet. Ik was in die periode nog geen molenaar in Delft, wel weet ik dat men destijds voordat deze beslissing is genomen niet over 1 nacht ijs is gegaan.

    De gekozen wijze van rechtzetten heeft in ieder geval tot gevolg gehad dat de luigaten niet netjes meer boven elkaar zitten. Dezelfde knik in de romp, zit nu ook in de luigaten en met een touw is het lastig om een hoekje luien. Ook lijkt het erop dat op de plaats van de grootste knik de spanningen in het metselwerk te groot zijn met scheurvorming tot gevolg.

    Wat mij betreft mag de romp blijven zoals het nu is, het vertelt tenslotte duidelijk het verhaal van de problemen met de fundering zoals die onlosmakelijk met De Roos verbonden zijn. Voorwaarde is dan wel dat er een oplossing komt voor de plekken waar de spanning in het metselwerk te groot is.

    Hoe de bouw van de tunnel onder de molen door technisch uitgevoerd moet gaan worden, is momenteel nog bij de diverse partijen in onderzoek. Wordt de komende tijd ongetwijfeld vervolgd.

    Groeten, Bart Dooren

  • Bart Dooren

    Dag Jan,

    Mooie foto's! Er komt inderdaad een boek aan over de geschiedenis van De Roos. T.z.t zal er ongetwijfeld bekend gemaakt worden hoe te bestellen etc.

    Ik vond het erg leuk vanmiddag, vooral vanwege de gezamelijke herinneringen aan Jan Kurver.

    Groeten, Bart

  • Jan Althof

    Dag Bart,

    Jammer dat we weg moesten vanwege dat parkeren. Maar de molen loopt niet weg en Delft ook niet. Als jij blijft malen daar kom ik nog een keer langs maar dan op de fiets. (achter in de bus dus en parkeren buiten het centrum snappie?).

    Groet,

    Jan.