Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
Rob Simons
Na jaren van wachten en enkele tussentijdse hersteloperaties, krijgt de grote opknapbeurt van de korenmolen in Nispen naar verwachting nog dit jaar zijn beslag.
En volgend jaar laat ‘De molen van Aerden’ dan weer in volle glorie zijn wieken draaien en kan er weer koren worden gemalen.
De vergunningen zijn binnen, het is nu nog wachten op een subsidiebeschikking. Maar ook als die niet afkomt, zal de molen de broodnodige restauratie toch ondergaan. Daarvan is Herman Govaarts, namens de gemeente belast met de begeleiding van het monumentenproject, overtuigd. De 55-jarige Wouwenaar beklimt als een jonge aap de smalle trapjes van de molen, hij steekt zijn hoofd door nauwe gaten en hij beweegt het mechaniek als ware het dagelijkse arbeid. Maar Govaarts kent de molen dan ook op zijn duimpje, hij is er al vele jaren mee bezig.
De Nispense molen dateert van 1850. Het is een ronde, stenen molen, gebouwd op (of eigenlijk in) een molenberg (belt). Het gebruik van windkracht voor het maken van meel is al vele eeuwen oud. Dat halverwege de negentiende eeuw - een tijd waarin stoomkracht (opgewekt met steenkool) terrein won - nog windmolens werden gebouwd, is niet vreemd. In die tijd werd de accijns op het gemaal afgeschaft. Ook werden elders in het land molens gesloopt, waardoor materialen voor molens ruimschoots voorhanden waren. En wind was en is nu eenmaal goedkoper dan kolen.
Het was Johannes van Wijgert die in 1850 opdracht gaf tot de bouw. Vier jaar later verkocht hij de molen aan Johannes Ludovicus Aerden, afkomstig uit Huijbergen. In 1896 nam Louis Aerden de molen van zijn vader over. Hij zou gedurende zes jaar de lokale stroomleverancier worden, met door de molen opgewekte elektriciteit. En hij was de bouwheer van de molenaarswoning die nog steeds bestaat.
Louis overleed in 1926 en zijn zoon Victor was de volgende molenaar. Veertien jaar later brak de oorlog uit en Nispenaren zochten geregeld een schuilplaats in de molen, zo ook tijdens het offensief van de geallieerden in 1944. Tijdens beschietingen van de molen werd Louis Aerden jr. geboren. De molen werd wel geraakt, maar de beschadigingen bleven beperkt, al zijn ze nog steeds zichtbaar. In die periode waren er liefst drie molenaarsknechten, die aan het werk werden gehouden omdat ze anders voor de Arbeitseinsatz naar Duitsland zouden moeten.
Sinds 1970, na het overlijden van Victor, was Louis de molenaar. Hij verkocht het monument in 1970 aan de gemeente Roosendaal en Nispen.
Een molenaar zonder knecht is als een molen zonder wieken. Molenaarszoon Marinus Verpalen uit Rucphen leerde het vak in Nispen (tussen 1898 en 1901), daarna was Vic de Vos uit Ossendrecht vijftig jaar lang knecht. Hij kwam per fiets en later per brommer naar Nispen gereden.
In de loop der jaren is het maalwerk geregeld kapot geweest en hersteld. Belangrijk waren de ingrijpende aanpassingen van de wieken en het maalwerk in de periode tussen 1927 en 1938, door de bekende molenmaker Van Riet uit Goes. Hij bracht een uitgekiend aerodynamisch systeem aan, dat nog steeds aanwezig is en dat bij de herstelbeurt een van de speerpunten zal zijn. De wieken ogen als vliegtuigvleugels, ze kunnen ‘open en dicht’, ze kunnen met de wind mee of tegen de wind in gezet worden.
In het jaar 2000 is een restauratie uitgevoerd, maar uiteindelijk heeft die niet tot afdoende herstel van het monument geleid. Vanaf dat jaar heeft door de gemeente als eigenaresse steeds gelden gereserveerd voor een definitieve restauratie, die nu dus voor de deur staat..
Overzicht werkzaamheden:
De belangrijkste werkzaamheden die onder leiding van restauratie-architect Arjan Oosterhof uit Den Haag worden verricht zijn:
- Herstel van de berg waarop de molen staat, vooral aan de zuidkant.
- Verbetering van de trappen en aanbrengen van leuningen en hekwerk.
- Herstellen van ramen en deuren.
- Voegwerk restaureren, maar zeker niet geheel vervangen.
- Rotte vloerbalken verstevigen met epoxy.
- Herstel luiwerk.
- Herstel steenkuipen, koningsbalk, dwarsbalk.
- Plaatsen nieuwe molenstenen.
- Vervanging van het unieke wieksysteem door een nieuw, maar precies eender systeem.
De totale kosten worden geschat op 350.000 euro.
Bron: http://www.bndestem.nl/regio/roosendaal/4709964/Molen-in-Nispen-krijgt-broodnodige-restauratie.ece
