Gisteren was het zo ver, de excursie van het Gild Fryske. En wel dit maal naar Gelderland, Duitsland en Overijssel. Als eerste werd er een bezoek gebracht aan de molen in Beuningen, standaardmolen de Haag. Vervolgens de grens over naar de molen in Dönsbruggen, de derde molen was één van de vier Nederlandse torenmolens, namelijk de Buitenmolen in Zevenaar, na deze beltmolen van onder tot boven bekeken te hebben werd de reis voortgezet naar Wilp en tot slot de laatste molen die op het programma stond was de Bolwerkstermolen in Deventer.
De Haag, Beuningen
De eerst molen die op het programma stond was de Standaardmolen de Haag te Beuningen. Dit was zeker één van de molens waar ik het meest naar uit keek, vooral om het feit dat ik nog nooit een standaard molen van binnen gezien had (tot gisteren dan). Het is dan altijd wel heel leuk en aardig om te lezen hoe een standaardmolen in elkaar steekt en dit op tekeningen te zien, maar als je het met eigen ogen ziet valt er heel wat op zijn plaats. Maar ja even over de molen de Haag zelf. Deze prachtige gesloten standaardmolen, heeft twee koppels stenen, waarvan één onder in de kast op maalstoel ligt en de andere op de steenzolder. Ook heel mooi om te zien waren het luiwerk, dat hier aangedreven wordt vanaf het bovenwiel en de trommelvang. Verder nog een paar bijzonderheden aan deze molen zijn de prachtig afgewerkte kruisplaten en de houten as, op voor op de askop staat te lezen “AFSMULDERS UTRECHT” . Op de rechter steenlijst te lezen “Van Boom Naar Balk Bezaagd Weth. A.J.J. v.d. Heiden 13-02-1992”.
Molen te Dönsbrugen
De tweede molen die op het programma stond was, zoals al eerder vermeld, de molen bij Dönsbrugen, geheel afwijkend van de andere molens. Bij aankomst natuurlijk gelijk de nodige foto’s gemaakt. Eerst wat te eten en te drinken gekregen. Hierna de molen gaan bekijken, meteen al een paar opvallendheden waren de constructie van de molen, de zelfkruiing en het Bileau-gevlucht en de hele indeling van de molen. Zo heeft de molen in plaats van vier zolders, zoals meestal bij een beltmolen, slechts drie zolders en bevindt het spoorwiel zich op de steenzolder en het luiwerk op de kapzolder. Verder stalen voeghouten (mag je dat eigenlijk nog wel zo noemen?), de windpeluw, ijzerbalk, penbalk, achterbalk, roosterhouten (of is roosterstalen beter op z’n plek?), spantring, enkele overige constructiebalken en het voorkeuvelens waren geheel van staal. Wat hierbij weer apart is, dat de spantbalken in de kap gewoon in hout zijn uitgevoerd. Verder is de constructie van het achtkant ook heel anders apart uitgevoerd. Ook de trommelvang hier heel apart uitgevoerd. De bediening van de vang geschied vanuit de kap.
Buitenmolen, Zevenaar
Na de grens weer overgestoken te zijn, was de eerstvolgende bestemming de Buitenmolen in Zevenaar, één van de vier torenmolens. Wat bij aankomst (nog in de bus zittende) meteen opviel de rondgaande ketting die aan de achterzijde onder aan de kap hing, welke voor het kruien is, want de molen is namelijk een kettingkruier, wat ook bijzonder is. Het kruien gebeurd door middel van een krans van kammen waar aan weerzijden van de kap een ronsel in grijpt, om het kruien niet te zwaar te maken zitten er ook extra kamwielen tussen. De molen was ook malende, wat het toch altijd extra mooi maakt. Een bijzonderheidje aan deze molen is dat de molen de langste houten as van Nederland heeft, met een lengte van maarliefst 9 meter. Wat ik ook wel leuk vond dat hij de ingang nog de askop van de oude as ligt en dat aan de andere kant een plak hout ligt van de eik, waar Vaags de nieuwe as uit gemaakt heeft. Al met al ook weer een prachtige molen.
Wilpermolen, Wilp
Ook deze molen, was prachtig om te zien, vooral vanwege alle apparatuur die er nog in staat, uit de tijd dat men geprobeerd heeft om weer beroepsmatig met de molen te malen. Ook was het unieke systeem waarmee de Ten Have kleppen bediend worden heel leuk om te zien. Ook is er nog een demonstratie gegeven over de werking van het systeem, prachtig allemaal.
Bolwerkstermolen, Deventer
En dan de laatste molen, die met een bezoek vereerd werd, de Bolwerkstermolen in Deventer. Ook weer een prachtige molen om te zien. Allen jammer dat er niet op windkracht gezaag, werd maar op de elektromotor. Wat hier apart was dat de winderij met een drijfriem vanaf de krukas wordt aangedreven.
Hierbij de foto's (van de laatste twee molens zeer weinig foto's omdat mijn fotocamera het liet afweten): http://picasaweb.google.nl/soepcom.teeling/ExcursieGFM2009?authkey=Gv1sRgCIWU9pjAq6y83wE&feat=directlink\
Mvg. Stefan Teeling
http://www.everyoneweb.com/molendevictor/