Waarvoor dient de kneppel, Waarover heeft de Bever het nu weer, hoor ik u denken.
Ik zal het uitleggen.
Vanmorgen viel vanuit de werkplaats in Hoogmade ons oog op een nabij gelegen molen die met zijn 27 m vlucht en de wind in z'n gat zo'n 40 a 50 enden achteruit stond te draaien.
Aangezien je nooit weet wat er op dat moment gebeurd is, zijn de gebrs Bever (toevallig) naar de betreffende molen gespoed, en troffen daar een enigzins verbouwereerde molenaar aan, die voornemens was om de molen om te kruien omdat er windkracht 6 a 7 uit het zuidwesten werd voorspeld.
Dus roeketting los, kneppel los…. en kruien maar.
Maar voordat de vrijw molenaar ging kruien draaide de molen al linksom.
Wat nu ?.
Om eventuele warmte in de vang te voorkomen werd de vang maar in de haak getrokken,( opzich zo gek nog niet ) zodat de molen nog aardig ging lopen achteruit.
Toen we bij de molen aankwamen zag ik het niet zo zitten om die molen om te gaan kruien, ook al gaat dat bij deze molen erg gemakkelijk….
Dus eerst de vang er maar opgelegd en met m'n 85 kilo maar ééns aan de kneppel gaan hangen, en jawel de gang raakte eruit en de molen stopte.
Een blije molenaar, en een stel tevreden bevers.
Waarom doe ik nou uitgebreid verslag van wat hier gebeurd is ? , Absoluut niet om te roddelen, of als een ‘stoere’ betweter over te komen , maar om hiervan lering te trekken voor anderen.
Als de betreffende molenaar gewoon de kneppel vast had laten zitten ( een kneppel heeft tenslotte niets met kruien te maken ), en de pal er in gelaten had ( die deze molen ook heeft ), dan had er wellicht niets aan de hand geweest.
Zo hoorde ik onlangs ook dat een vrijw molenaar in opleiding had beweerd dat de kneppel er voor diende om de vang extra aan te trekken ( wat gedeeltelijk wel juist is), maar dat het niets te maken heeft met het terug uit lopen, want daar is de pal voor, aldus de aankomend vrijw molenaar.
Maar in principe is de kneppel wel degelijk tegen het oplichten van de vangbalk, wat gebeurd als de molen achteruit draait.
uiteraard moge het duidelijk zijn dat een pal nooit ingelaten mag worden als de molen al achteruit draait !
Dit maakt een hoop kabaal en geeft nogal wat rommel.
Ik weet van een geval dat er ééns een schilder aan een molen het kruis aan het schilderen was, en daarom de molen achter de wind had staan.
Bij het doorhalen van het volgende end raakte hij de molen kwijt, en hobbelde de molen achteruit.
Geen nood dacht de schilder, pal erin…., en dat leverde een aantal kapotte bovenwielskammen en een verslinterde pal op.
Hopelijk draagt het bovenstaande iets bij aan de opleiding vrijw molenaar nieuwe stijl, want dit is m.i toch echt belangrijker als het weten dat een oliemolen geen ijzeren voering om het bovenwiel mag hebben…..
Groet van de Bever, die blij is dat de molens hier in het westen des lands een kneppel hebben.