Gezocht: een molenaar (voor een Noorse korenmolen)

  • Lolke Rang

    Beste Bert, Bart, Mario en Weddermarkemulder, als jullie mijn bijdragen goed lezen, dan snap je dat de uitdrukking ‘misleidend’ nou juist NIET voor mevr. Wijnveen was bedoeld, maar voor Mike. Om de redenen die jullie al aangeven (het is alleen maar te waarderen dat zij iemand zoekt om dit stuk erfgoed in bedrijf en in stand te houden) had ik nou juist besloten om in mijn eerste reactie niet het woord ‘misleidend’, maar de uitdrukking ‘een beetje flauw’ te gebruiken. En ik zou het daarbij gelaten hebben als niet Mike met zijn opmerking gekomen was dat er niets op tegen is om een dergelijke motormaalderij als ‘molen’ aan te duiden.

    Toen werd het opeens een principiële kwestie, en voor mij is het onaanvaardbaar dat een molenkenner op deze wijze bijdraagt aan de verdere uitholling van het begrip ‘molen’. Ik vind het al erg genoeg dat windturbines tegenwoordig ook zo worden genoemd en je elk persbericht over ‘molens’ eerst moet controleren of het toevallig niet weer over windturbines gaat, maar die dingen worden tenminste nog door natuurkracht aangedreven. Een motormaalderij, hoe historisch, sfeervol en behoudenswaardig ook, is een fabriek en geen molen. Laten we dat onderscheid alsjeblieft duidelijk blijven maken!

  • Vluchtje

    Beste Lolke

    Naar wat ik begrijp, is deze maalderij vroeger wel een watermolen geweest. Wat het onderscheid molen/maalderij dan misschien wel vertroebelt. Want hoe noemen we een dan een gebouw waarin (bijvoorbeeld) graan gemalen *kan* worden op wind/waterkracht, maar waar men heden ten dage op elektriciteit of diesel oid graan maalt?

    Een maalvaardig monument, een voormalige molen annex hedendaagse maalderij?

    ;-)

    Vluchtje, die dit een leuke discussie vindt en deze opmerking met vette knipoog plaatst.

  • Lolke Rang

    Wel Vluchtje, ik bedacht me net dat er misschien een indirecte methode is om uit te maken of we met een molen of met een maalderij te maken hebben: als het zinvol is om over de biotoop ervan te spreken, is het een molen; is dat zinloos of zelfs een beetje belachelijk, dan is het een maalderij!

  • vluchtje

    Beste Lolke, wat een mooie en vindingrijke oplossing! Hier komen taalkunde, techniek, cultuur en natuur samen. Dan reserveer ik de term molen/maalderij voor ‘objecten’ die draaien (voor de prins) en malen op elektriciteit (oid).

    Met groet, Vluchtje (in het Branbantse slaat het weer nu om, prachtig om te zien)

  • Mario Collombon

    Hallo Lolke,

    Volgens mij beperk je het begrip ‘molen’ teveel tot iets wat alleen door wind of water zou moeten worden aangedreven. Volgens mij is de aandrijfvorm niet zozeer van belang, meer het inhoudelijke van het werktuig op zich.

    Wat te denken van hamermolen, rosmolen, handmolen, tredmolen? Als iets wat door spierkracht wordt aangedreven een molen wordt genoemd, waarom zou datzelfde werktuig wat door een motor wordt aangedreven dan geen molen heten. Maalderij is meer een term om te kunnen onderscheiden lijkt me?

    In de Dikke van Dale:

    mo·len de; m -s inrichting of werktuig voor het malen van graan enz. : watermolen, windmolen; betonmolen, koffiemolen; ambtelijke ~s malen langzaam het ambtelijk apparaat werkt langzaam

    groeten Mario

  • Andre Koopal

    Hoi Lolke,

    Voor een maalderij, en eigenlijk elke industrie, is ‘biotoop’ ook van belang. Aanwezigheid van grondstoffen, infrastructuur voor transport, aanwezigheid van personeel en zo is er vast nog wel meer te bedenken.

    Groetjes,

    Andre

  • Lolke Rang

    Mario, je moet wel onderscheid maken tussen ‘molen’ in de zin van voorwerp / werktuig, en ‘molen’ in de zin van gebouw / bouwwerk. In de eerste betekenis kan het inderdaad van alles zijn, tot gehaktmolen en draaimolen aan toe, en doet de aard van de aandrijfkracht er voor de naamgeving ook niet toe. Waar het in dit geval om gaat is de term ‘molen’ in de tweede betekenis. En dan ligt het in het Nederlands vast: een gebouw of bouwwerk dat als molen wordt aangeduid, is bedoeld voor een inrichting die door natuurkracht (wind, water, spierkracht) wordt of kan worden aangedreven.

    (Even terzijde: een rosmolen valt onder beide betekenissen. Het gebouw dat rosmolen heet, bevat een werktuig dat ook rosmolen heet.)

    Ik snap wel waarom je een maalderij als de genoemde in Noorwegen als molen wilt aanduiden, namelijk omdat er inwendig nauwelijks of geen waarneembaar verschil is en je naar de aandrijving moet zoeken om te weten of het een molen of een maalderij is. Maar als je het inwendig voorkomen als criterium gaat gebruiken voor het onderscheid molen - maalderij, is letterlijk het einde zoek. Hieraan heb je echt geen enkel houvast: wat de een nog als moleninterieur ervaart, is voor de ander zonder meer een fabrieksinrichting. De huidige Nederlandse taal levert via de aard van de aandrijfkracht een helder en objectief (want controleerbaar) criterium voor het woordgebruik op, en het inwendig voorkomen is als zodanig echt volkomen onbruikbaar, want 100% subjectief en willekeurig.

  • Mike Ekelschot

    Lolke schreef :

    Even kort…

    “Toen werd het opeens een principiële kwestie, en voor mij is het onaanvaardbaar dat een molenkenner op deze wijze bijdraagt aan de verdere uitholling van het begrip ‘molen’… Een motormaalderij, hoe historisch, sfeervol en behoudenswaardig ook, is een fabriek en geen molen. Laten we dat onderscheid alsjeblieft duidelijk blijven maken!”

    Awel, dan moet jij toch eens verder komen in de wereld dan JOUW neus lang is want dan blijkt het volgens uw theorie volstrekt onmogelijk te zijn geweest dat

    ik de laatste 5 jaar molenaar ben geweest omdat de “maalderij” (welk wordt jij graag prefereert) blijkbaar correcter te zijn dan de naam van het bedrijf waar

    ik dag-dagelijk méér molenaar was dan jij wellicht ooit zult worden qua uren of kennis: MOLENS Verbruggen bvba

    “Maar als je het inwendig voorkomen als criterium gaat gebruiken voor het onderscheid molen - maalderij, is letterlijk het einde zoek. Hieraan heb je echt geen enkel houvast: wat de een nog als moleninterieur ervaart, is voor de ander zonder meer een fabrieksinrichting.”

    … dat komt omdat een maalderij voorwáár een molen blijk te zijn!

    Met de groeten van een beroepsmaalder (is dat dan iemand uit een maalderij?) / beroepsmolenaar (windmolen?) die ook nog wel eens molens bouwt….

    (btw. Mario heeft mijn/zijn gelijk ook eens bewezen…)

  • Lolke Rang

    Ach, beste Mike, een tankbestuurder noemen ze ook nog steeds een cavalerist of huzaar, zelfs al heeft hij in zijn hele stadse leven nog nooit een paard van dichtbij gezien, laat staan er op gezeten, en ook al noemt niemand een tank ‘paard’.

  • Mike

    Ik ontzie mij verder van deze duidelijk tot zinloosheid gedoemde discussie… appels met peren doe ik niet aan mee.

    Laten we (en ik) hopen dat deze mensen een goede molenaar vinden voor hun molen in Noorwegen!

    mvrgr.