Het halve Westland loopt uit naar Zeeuws-Vlaanderen

  • L.v.d.W.W.

    Zaterdag 5 september was het weer Zeeuws-Vlaanderen molendag. Dus dat betekend vroeg je bed uit en richting het verzamelpunt bij “De Groeneveldse Molen” waar we ons met een bak koffie al goed konden vermaken met de voorpret..

    De deelnemers van vandaag waren; De Wilde Westlander, De Dorpsmulder, De Stadsmulder en De leerling v/d Wilde Westlander (owja dat was ikzelf:))

    Na een heuze rit via een stukje Brabant en de Westerscheldetunnel (overigens leuk om eens doorheen te hebben gereden) kwamen we in Zeeuws-Vlaanderen aan in het plaatsje Terneuzen waar we eerst opzoek waren naar een koffiehut. Nadat we deze niet gevonden hadden waren we gelijk maar doorgereden naar het dorp Biervliet waar de ronde stenen beltmolen “De Harmonie” staat. In eerste instantie was het een dode bedoeling en ook de molen is er niet meer al te best aan toe. Nadat we al wat bekende zagen (die we de hele dag weer tegen het lijf liepen) kwam de molenaarsvrouw naar buiten om te vragen wat de bedoeling was. Nadat het duidelijk was dat het molendag was kwam de molenaar zelf al naar buiten. Zijn zoon moest eraan te pas komen om de molen te laten draaien en dit gebeurde dan ook. Aan de molenaar te merken maakte hij zich totaal geen zorgen over het onderhoud van de molen. Dit moeten hun uiteraard zelf beslissen.

    De volgende molen werd op de TomTom ingevoerd en toen het ‘molen-alarm’ afging (De koe had het vandaag niet zo druk) zagen we de molen al staan, maar we hadden eerst een bezoek afgelegd aan een plaatselijk café waar wij een goede kop koffie met appelpunt hadden genomen.

    De molen van IJzendijke was dus onze volgende bestemming. De molen heeft sinds kort de naam “Witte Juffer” terwijl deze nooit een naam heeft gehad. Totaal overbodig om dan een naam te verzinnen vind ik dan. Beneden buiten de molen zijn nog alle haken uit de kettingkruier-tijd aanwezig. Op de begane grond en eerste zolder is een soort museum ingericht met oude handgereedschappen van vroeger, leuk gedaan. Op de maalzolder gekomen eerst kennis gemaakt met de molenaar waar we zeer gastvrij ontvangen werden. De molen maalt nog regelmatig door deze enthousiaste molenaar. De molen tot de kap toe bekeken en weer verschillende typische Zeeuws-Vlaamse kenmerken geconstateerd. Waaronder de vangbalk die ook hier weer boven het voeghout hangt. Nadat we de molenaar vriendelijk bedankt hadden zijn we doorgereden naar de volgende molen.

    En dat moest de Hulsters Molen te Schoondijke zijn. We zagen de molen al draaien met 4 korte halven. Dan moest de molen we in het werk staan werd er eerst gedacht. Maarnee! De molen stond iets van 45 graden onder de wind. “Het is leuker als er zeil voor legd, daarom zetten we hem maar een stukje onder de wind”. Ik vond dit maar nergens op slaan, zet de molen dan op de wind en in het werk, want er was ook hier graan genoeg! Opmerkelijk was de constructie van een aandrijving voor (???). Een ijzeren ‘bonkelaar’ uit 2 stukken kan een horizontale as aandrijven met een schijf en band erom heen.

    Vervolgens zijn we richting nieuwvliet gereden waar we de naamloze ronde stenen grondzeiler bezochten. De molen draaide in de lege. De molen heeft 1 maalvaardig koppel stenen en nog 1 koppel waarvan de ligger al op de plaats ligt, maar de loper wacht nogsteeds beneden. De molenaar vind het ook niet nodig dat er nog een koppel bij komt, omdat er niets meer gemalen wordt. Ook dit was weer een typisch Zeeuws-Vlaamse molen. Vangbalk boven het voeghout, bruin en okergele zeilen.

    Toen we het wel gezien hadden werd de molen van Retranchement ingevoerd op de truus.

    We ontdekte de standerdmolen al snel en deze draaide met 2 halve. De molen ziet er van buiten goed uit en verkeerd ook in een goede staat. Vooral het binnenwerk trok veel aandacht. De molen heeft 2 bovenwielen, 1 dubbel en 1 enkel. Het bovenwiel aan de borstzijde heeft 2 tandkranzen. Met de tandkrans aan de borst zijde kan een spil worden aangedreven die beneden via een spoorwiel het pelschijf kan aandrijven. De overbrenging op de pelsteen is ruim 1 op 12. Met de andere tandkrans van dit bovenwiel kan een koppel 16der kunststenen worden aangedreven en met het achterste bovenwiel kan een 15der koppel blauwe stenen worden aangedreven. Er ligt 2 ton graan klaar om van de winter gemalen te worden. Toen de molenaar ineens foetsie was zijn we maar weer vertrokken.

    Verder gereden naar Zuidzande waar de -ook al naamloze- ronde stenen beltmolen in de lege draaide. Ook weer verschillende Zeeuws-Vlaamse kenmerken. Het vrij grote spoorwiel kan 2 koppels stenen aandrijven. Volgens de molenaar maalt de molen nog regelmatig.

    Ook kreeg ik nog de eer om de vang te lichten. Ook de korte vang'stokkies' is weer typpisch Zeeuws-Vlaams.

    We zagen de molen “Nooit Gedacht” te Cadzand nog stevig doorlopen. Eenmaal op de maalzolder aangekomen wisten we dat dit de eerste molen was (en de laatste) die tarwe maalde. Hier hebben we nog een aardig poosje staan praten met de molenaar(s?) Later werd de molen uit z'n werk gehaald en liep nog leuk door met de lege. Handig is ook het kettinkje dat bij veel molens op het end van het luitouw zit, waaraan een extra touwtje zit zodat je in je eentje al kan afschieten zonder weer naar beneden te moeten lopen om de zak af te halen. Een ruk aan dat extra touwtje en hij is los.

    Toen werd het wel eens tijd om een eet-tent op te zoeken en we vonden een leuk eet-café waar we goed hebben kunnen eten.

    En toen kwam het hoogte punt van deze dag:

    Op de terug weg zijn we richting Hoek gereden om een poging te doen voor Rob om een oude maar toch zeker zeer goede kennis op te zoeken. Na wat rond de molen te hebben rond gelopen was de poging toch mislukt. Volgende keer hopelijk beter:D!

    Het was zeker weer een geslaagde dag en uiteraard voor herhaaling vatbaar!

    Foto's komen nog wel.

    Groeten, Luc

  • Tom Blaak

    Beste Luc,

    Was molenaar Lijbaart zelf niet meer in staat om de molen los te trekken, omdat zijn zoon het moest doen?

    Ik vraag me a waarom deze molen geen zeilen meer hanteert , ik begreep da de molen hier alleen nog op zn fokken loopt, maar het lijkt me toch ook wel leuk om een zeiltje voor te leggen nietwaar? zou men daar het standpunt hebben, bij de kust waait het altijd wel en loop tie best op alleen de okken, gemalen wordt er immers niet meer. Wel is deze molen nog steeds nog 1 van de veeldraaiers in de provincie, maar hoe lang nog??? Immers is molenaar Lijbaart ook niet meer 1 van de jongste.

    Grappig is trouwens dat mijn directe collega van mn werk, zowel familie is van familie De Visser als de familie Snoep, 2 beroemde zeeuwse molenaarsgeslachten maar dit geheel terzijde.

    Groet,

    Tom

  • Mike

    Luc,

    Op je vraag:

    "En dat moest de Hulsters Molen te Schoondijke zijn. …

    Opmerkelijk was de constructie van een aandrijving voor (???).

    Een ijzeren ‘bonkelaar’ uit 2 stukken kan een horizontale as aandrijven met een schijf en band erom heen."

    Voor die menger die op de maalzolder hangt..

  • Rob Pols

    Werd er nog een beetje geplaagd op deze dag, Luc? :D

    Helaas kon ik dit keer niet mee, maar ik was een paar weken geleden nog bij de meeste van de bezochte molens.

    Groeten, de fotosmurf

  • L.v.d.W.W.

    Nou en of er geplaagd werd! Het werd helemaal erg toen we in Hoek aankwamen!:D Je hoefde daar maar een schommel aan te wijzen en te vragen waar dat toen der tijd voor diende….:D

    Nou dit gaat wel erg ver van de molens afwijken.

    Gr, Luc

  • Rob Pols

    Ja, je bent met hetzelfde sop overgoten heb ik gehoord, haha.