peilmolen en seinmolen

  • jan bakker

    Is een peilmolen de onderste molen van een molengang of kan het ook de bovenste molen zijn? Is de peilmolen altijd de seinmolen ?

  • Leo Middelkoop

    Van de driegang van Leidschendam was de bovenmolen de hoofdseinmolen voor het benedenrijnse gedeelte van het Hoogheemraadschap van Rijnland.

    Het stopsein werd gegeven met een zwarte vlag met middenin een groot wit vlak. Goed zichtbaar dus van grote afstand. 's Nachts ging het uiteraard met een lamp. Die lamp wordt nog los in de molen bewaard (is overigens niet bijzonder oud of mooi); de vlag is niet meer aanwezig.

    Groet,

    Leo

  • N. Varkevisser

    Beste Leo,

    Het seinen zoals jij verteld is gedeeltelijk waar.

    `s Nachts gebeurde dat met een heldere lantaarn.

    Overdag met een zwart wit geblokte vlag.

    Als beide niet meer aanwezig zijn (verwijderd) dan mag men

    weer gaan malen met de molen.

    Zolang er werd geseind moest de molen die onder het sein

    stond van de seinmolen hun roede aan de ketting houden.

    Dit seinen kwam meer voor onder de Oude Rijn. En geld voor molengangen als vrij staande polder molens.

    Het sein werd gegeven als het Rijnwater ging stijgen. Want de sluisdeuren van de boezems ging men sluiten

    om te zorgen dat het water niet de boezems in ging instromen.

    Hierdoor konden de molenaars met hun poldermolens niet gaan malen. Al stond het water in de polder ver

    boven het peil. Als ze dit wel deden, stroomde de boezems vol, en water stroomde over de kades (dijken) terug de polder in.

    Groetje,

    Molenaar Nico

  • Barend Zinkweg

    Volgens mij kunnen beiden peilmolen zijn:

    - de bovenmolen was peilmolen om aan te geven met malen te stoppen om te voorkomen dat de boezem boven peil kwam

    - de ondermolen was peilmolen om aan te geven met malen te beginnen omdat de polder boven peil stond.

  • N. Varkevisser

    Barend,

    Dat is ook zo, bij een molen gang heeft de molen die het diepst in de polder staat de taak om aan te geven wanneer er gemalen moest worden.

    Maar als de molen viergang in de Oude Rijn uitmaalt. Zal de molenaar van de ondermolen van zo gang zich moeten houden aan het sein die een seinmolen geeft.

    En dat gebeuren vooral in het gebeid van Rijnland, dat onder de Oude Rijn ligt.

    Maar hoe het op andere plaatsen is geregeld ligt aan de afvoer van het water naar de Noordzee toe.

    In Rijnland kwam pas laat in 1800, in de tijd dat napoleon hier was. Een uitwatering bij Katwijk aan Zee die door middel van een stoommachine het te veel aan water in de Oude Rijn kon lozen in de Noordzee. Daarvoor moest het water een lange weg leggen naar de Noordzee. Het seinen werd hierdoor nog niet op geheven.

    Want in 1957 was de RW nog seinmolen, van molens en gemalen in en rond Hazerswoude.

  • Erik Stoop

    Niet altijd was de seinmolen een “molen”. Zo werd het sein om te stoppen met malen in de omgeving van Woerden gegeven vanaf de grote kerk, omdat deze door de meeste molens te zien was en dat gold niet voor een van de molens. In het archief van Woerden is een stuk bewaard gebleven waarin vermeld wordt welke molens het sein vanaf de kerk konden zien en welke molens welke andere molen konden zien. De conclusie was duidelijk: de kerk was het meest zichtbaar. Het is me niet bekend welke molen het sein aan de kerk doorgaf, of wie daar het sein moest hijsen.

    Groet, Erik

  • Martin E. van Doornik

    Hoe dan te doen bij heiig of mistig weer?

  • Ruben 4-Gever

    Meestal is er bij slecht zicht te weinig wind om te malen, als de wind dan aantrekt waait de mist meestal weg. Ik kan me voorstellen dat bij mist alsnog de seinlamp werd ingezet. Ook zullen de molenaars van de tussenmolens wel zicht hebben op het polderpeil en uiteraard op het weer, daaruit kunnen zij wel verwachten wat hun onderbuur en bovenbuur doet.

    Groeten,

    Ruben

  • Andre Koopal

    De vraag van Jan kwam vanuit Wikipedia. Het artikel over seinmolen dat er nu is klopt volgens mij niet meer, ik kan op Wikipedia de discussie aangaan, maar hier zit de kennis.

    In het artikel nu worden volgens mij twee zaken door elkaar gehaald. Naar ik weet zijn seinmolens alleen gebruikt om voor een boezem een maalverbod op de boezem aan te geven, en als het sein wegvalt, mag er weer gestart worden uiteraard, maar primair een stopgebod.

    Voor een molengang heb je naar ik weet geen seinmolen die aangeeft wanneer gemalen moet worden, ze konden elkaar goed zien, en seinen hoeven niet echt gegeven te worden. Er kan natuurlijk wel een seinstelsel op de boezem zijn.

    Dus graag even meer input, vanuit ook de gedachten van de artikelen. Het gaat om seinmolen en peilmolen.

    Groetjes,

    André

  • N. Varkevisser

    Andre Koopal,

    Je schreef over het volgende “Voor een molengang heb je naar ik weet geen seinmolen die aangeeft wanneer gemalen moet worden, ze konden elkaar goed zien, en seinen hoeven niet echt gegeven te worden.

    Schaf dit boekje is aan. “Aarlanderveense molengang in boek en beeld”

    In dit boekje wordt verteld hoe gaat met het malen op een gang. En vooral het sein geven aan je mede molenaars in een gang.

    Toen er nog telefoon was.

    De molen die het diepst in de polder staat, houd het peil in de gaten. En geeft het sein als er gemalen moet worden.

    “Er is nog een ander boekje wat hierover wat verteld”

    Over het seinen, vooral in het gebied van Rijnland is weinig bekend. Maar als je in het archief duikt van Hoogheemraadschap kom je meer weten.

    Er is zeker verschil op welke plek het sein wordt gegeven. kerktoren, seinpaal of seinmolen.

    Voor dat je ergens antwoord opgeeft, duik in je eigen archief of boekenkast.

    Wees er bewust van als je iets wil weten over dit gegeven. Moet je niet op een plek gaan zoeken, maar op meer plekken.

    Vriendelijk,

    Vrijwillige molenaar Nico