molen.startpagina.nl

Wellen van staal

  • Anonymous avatar

    olieboer

    Hoi,

    Ik weet het, het is een MOLENprikbord, maar veel mensen vinden de diverse technieken van ‘hoe iets gemaakt werd’ toch ook wel interessant. Voor een nieuw te maken replica van een stortkar uit Baak hebben we een bestaande wagenas ingekort en door ‘wellen’ weer met elkaar verbonden. Wellen is de oude techniek van staal aan elkaar zetten. Ik heb daar een filmpje over in elkaar gezet. Wellen komt niet zo heel veel meer voor, en als het voorkomt dan meestal in messen en andere siervoorwerpen. Men heeft het dan over damast staal. Maar deze keer hebben we dus een echt groot werkstuk geweld. In schat dat de as zo'n 40 kilo weegt.

    Eerst hebben we geprobeerd de as in onze smederij in Arnhem. Daar hebben we helaas maar één smeedvuur en dat was onvoldoende om deze enorme hompen metaal op ‘welhitte’ te brengen. Vandaar dat we zijn uitgeweken naar de smederij aan de voet van de molen in Harderwijk. Reinier is daar de meester en kijk maar eens wát voor meester.

    filmpje

    Het team van smeden is tamelijk toevallig bijeengekomen en in deze samenstelling hadden ze nog nooit met elkaar gewerkt. Als je kritisch kijkt zie je ook wel wat misverstanden her en der. Maar over het geheel bekeken ging de samenwerking toch wel goed en is het resultaat ook in orde. Wat misschien niet helemaal overkomt is hoe spánnend een dergelijke actie is.

    Maar als je dus een onderdeel in je molen ziet dat ‘geweld’ is dan kun je daar nu een beetje beeld bij hebben van hoe dat ongeveer in z'n werk gaat.Het was echt heel erg leuk om te doen (en vermoeiend ook). De hele actie zal een uurtje of 3 gekost hebben.

    Met hartelijke groet,

    Mark den Boer

  • Anonymous avatar

    Andre Koopal

    Prachtig om te zien, mooi stukje vakwerk.

    Wat ik mij afvraag, als jullie met twee man aan het slaan zijn, klopt het dat nummer twee slaat als hij de hamer van de eerste op het werk hoort komen, om zo netjes na elkaar te slaan?

    Groetjes,

    André

  • Anonymous avatar

    Gert Klijnstra

    Dit filmpje heeft inderdaad alles meet molens te maken! Alle oude stalen delen werden immers gesmeed. Bolspillen, rijnen, taatsen enz. veelal kun je de hamerslagen er nog in terug zien. Wij zijn het vaak niet bewust wat voor mooi stukje historisch vakwerk er in verscholen ligt.

    Vraag: heeft de molen van Burum ook van dit oude smeedwerk wat nu in de nieuwe molen terug is gekomen of is het deels vervangen door keurig draaibank werk?

  • Anonymous avatar

    Johannes Kooistra

    Hoi Gert,

    Voor zover ik weet hebben de mannen van Vaags er alles aan gedaan om al het ijzerwerk wat er nog was te hergebruiken. Als voorbeeld, de hoepels van de wielen waren net spaghetti, en deze zijn zelfs weer zuiver rond in model gemaakt en weer hergebruikt, dit terwijl een nieuw stukje strip walsen veel eenvoudiger en goedkoper was geweest, maar alle moeite is genomen om er maar voor te zorgen dat de monumentenstatus kon worden behouden.

    Indertijd heb ik voor het maken van een offerte al het ijzerwerk bekeken, en het verdient zeker een pluim als alles weer is/wordt teruggebracht!!

    groet Johannes Kooistra

  • Anonymous avatar

    olieboer

    Dat is een goeie vraag. Ik weet namelijk niet precies hoe anderen dat doen. Het samen op smeden gaat min of meer automatisch en de ene klus vraagt een ander tempo dan de andere. In het filmpje zitten ook twee ‘clashes’ van hamers onderling. Dat komt mede door de spanning.

    Een van de bijeffecten van het slaan is dat je werkstuk warmer wordt. Je kunt een niet te dik stuk ijzer best wel heet slaan. Als je het goed doet zelfs roodgloeiend. Maar het maakt wel veel uit hoe dik dat stuk ijzer is en hoe zwaar je hamer.

    Bij grotere werkstukken kun je ‘warmer’ slaan wel vergeten. Wat je op zijn hoogst bereikt is dat je de afkoeling vertraagt zodat je langer door kunt.

    Bij de as sloegen we zo snel omdat de welhitte - de temperatuur waarbij het ijzer aan elkaar gesmeed kan worden - snel wegvloeit.

    Je moet het ijzer smeden als het heet is. Een cliche van jewelste maar een waarheid als een koe!

  • Anonymous avatar

    Bart Hoofs

    Inderdaad want Vaags zelf meldt op haar facebookpagina:

    "Vaags Molenwerken heeft een link via Windlust, Burum gedeeld.

    22 januari.

    Wat niet verteld wordt is dat we héééél veel moeite hebben gedaan om (bijna) alle het oude monumentale ijzerwerk weer terug in de molen te brengen!!"

    Verder lees ik nog:

    (en de chauffeur van Jos Tolkamp transport meldt nog over Burum dat hij de nieuwe roeden heeft afgeleverd bij de verzinkerij).

  • Anonymous avatar

    olieboer

    Omdat het zo mooi ging…….

    Als je een as aan elkaar welt, horen daar natuurlijk ook de wielen bij.

    Dus afgelopen zondag….

    http://www.youtube.com/watch?v=vKdbxzdg_fo&feature=youtu.be

    Met hartelijke groet,

    Mark

    (zwart schort, en tong tussen de tanden om de chef d'equipe niet voor de voeten te roepen)

  • Anonymous avatar

    Martin E. van Doornik

    Het is bekend dat de wagenmakers vaak oude maalstenen gebruiken voor het zuiver vlak maken van wielen, dus hier ook. Prachtig gewoon!