Is dit Gouda?

  • Martin E. van Doornik

    Als je vanuit Haastrecht langs de Hollandse IJssel Gouda binnenfietst, valt een flinke verhoging rechts je op met daarop molen 't Slot. Daar zou vroeger een kasteel hebben gestaan. Dat is na het googlen ook te zien op oude kaarten en afbeeldingen van Gouda. Met er vlakbij een standerdmolen.

    Het geval wilde dat ik in 1987 een foto heb gemaakt van een schilderij door Jan van Goyen uit 1644 in het beroemde Musée du Louvre te Parijs. Met als titel: „Langs de rivier met molen en kasteelruïne". Al vanaf 1987 is mij onbekend wat de locatie op het schilderij is. Tot mijn fietstocht afgelopen zaterdag. Op de achtergrond is een stadspoort te zien, als dit de Veerstalpoort van Gouda zou kunnen zijn? Verhogingen pal naast een rivier zijn relatief zeldzaam in het vlakke Nederlandse landschap, denk maar aan de Grebbeberg te Rhenen of het Valkhof te Nijmegen, maar die zijn veel te hoog vergeleken met het schilderij van Van Goyen. De standerdmolen zou de voorganger van de huidige molen 't Slot zijn. Conclusie: het zou in Gouda geschilderd moeten zijn. Wie weet het juiste antwoord?

  • Jos van Schooten

    Martin, als ik door alle afbeeldingen van Jan van Goyen blader, kom ik vrij stellig tot de conclusie dat dit Culemborg is.

    Als je via Culemborg zoekt vind je zelfs een afbeelding van de ruïne van het klooster met een duidelijke overeenkomst op de booggewelven.

    Het standerdmolentje is op een van de torens in de vestingmuur geplaatst.

    Succes,

    Jos.

  • Martin E. van Doornik

    Ik twijfel toch. Ik heb oude kaarten van Culemborg op google gezocht en zie hieronder: het is een kaart uit 1649 van Frederik Willem van Loon (dus vijf jaar na het schilderij van Jan van Goyen uit 1644). Het noorden is rechts. Rechtsboven stroomt de Lek. Schuin voor de Veerpoort staat een standerdmolen en helemaal op een afstand naar rechtsonder het kasteel van Culemborg, dat niet bepaald bij of aan de rivier ligt, zoals Van Goyen weer heeft gegeven, bovendien had hij een ruïne afgebeeld en ook nog op een verhoging is gelegen. Op de achtergrond is naast de twee zeilen een gebouwtje met twee spitse torens te zien, misschien een stadspoort? De Veerstalpoort van Gouda denk ik, want de afstand klopt ongeveer als nu vanaf molen 't Slot. Op de huidige kaart loopt de Lek voor Culemborg langs stroomopwaarts naar het NNO toe, en uit die hoek verwacht ik nou niet bepaald het felle tegenlicht op het schilderij van Jan van Goyen. Het raadsel is dus nog niet opgelost.

    Ik heb de foto van het schilderij die ik in 1987 in het Musée du Louvre in Parijs heb genomen, ook gemaild aan de Archeologische Vereniging Golda in Gouda en wacht met spanning hun antwoord af. Zie: http://golda.jaapbuis.nl/gouda/1000.html