Duitse molendag

  • Peter Pouwels

    2e Pinksterdag is weer de Duitse molendag, tijdens deze dag wordt op de molen van Menke in Südlohn de stoommachine officieel in gebruik genomen.

    Het hele complex van ongeveer 750 m2 bestaat uit een windmolen (1812) met bloem maalderij (1934) een zaagmolen met daarin een dorsmachine (1914) en een zaagmachine (1919). Twee Herford dieselmotoren ( 1934 en 1955) zorgen voor de aandrijving van het geheel en wekken tevens de benodigde draaistroom op, waarvan een gedeelte wordt opgeslagen in een 110 V accuopstelling. De gehele molen zit vol met langsassen en aandrijfriemen en is een bijzonder industrieel geheel. De schoorsteen en de ketel (1905) zijn nog aanwezig, de ontbrekende stoommachine is onlangs terug geplaatst voor een “passende” stoommachine, om het geheel weer compleet te maken. Je weet werkelijk niet wat je ziet als alles in bedrijf is, een uniek en zéér bijzonder monument.

  • Gert Klijnstra

    Denk je, waar zou dat ergens in Duitsland zijn, ligt Südlohn vlak over de grens bij Winterswijk!

  • Peter Pouwels

    Inderdaad bij Winterswijk net over de grens, zie http://www.menke-muehle.de/index.html

  • Lolke Rang

    Geen windborden, geen zeilen. Peter, kennelijk is uitgerekend de windmolen het enige onderdeel van dit complex dat nooit in bedrijf is… Bovendien blijkt uit de site dat er, naast de mechanische maalapparatuur, weliswaar nog een koppel stenen in de molen aanwezig is, maar geen drijfwerk meer, oftewel: zelfs is uitgerekend de windmolen het enige onderdeel van dit complex dat geen enkele functie meer heeft. Daar verandering in brengen zou voor deze Förderverein na het terugbrengen van de stoommachine en -aandrijving zonder meer de volgende en afsluitende klus in het ECHT compleet maken van het geheel moeten zijn!

    Maar ja, dat zal, net als in bijvoorbeeld Hoonhorst, Nieuw-Lekkerland en Roermond, voor de alomtegenwoordige dogmatici wel weer ‘geschiedvervalsing’ zijn, omdat die situatie van de bedrijfsvaardige windmolen naast en gelijktijdig met het bedrijfsvaardige mechanische complex nooit eerder zo heeft bestaan. Alsof het enkel voor het aanzicht terugbrengen (1982) van het wiekenkruis volgens die redenering géén geschiedvervalsing is!

  • Peter Pouwels

    Het gaat niet om de molen, maar om het industriële complex wat daaruit voortgekomen is. Dit is de schakel tussen het ambachtelijk malen het fabrieksmatig produceren. Bij veel molen waar ook een dergelijke ontwikkeling plaatsgevonden heeft, ontbreekt deze schakel. Veelal wordt alleen het oude ambachtelijk gedeelte gerestaureerd en vindt men de ontwikkeling naar een kleine mechanische maalderij hier niet zo bij passen, terwijl dit wel een stukje van de geschiedenis vertelt.

    Mooi als er dan toch nog ergens een dergelijk klein industrieel complex bestaat waar je deze ontwikkeling naar het grootschalige kunt zien.

  • Peter van Kuik

    Gezien de foto's zal het niet mogelijk zijn om de molen inwendig te reconstrueren zonder een deel van de maalderijapparatuur eruit te slopen. Dan gaat het er toch vooral om wat behoudenswaardiger is en dat lijkt mij dan de historische maalderij.

  • Lolke Rang

    'Het gaat niet om de molen.' Neem me niet kwalijk, maar waarom wordt er hier dan wel uitgebreid geschermd met de Duitse MOLENdag en met de naam ‘MOLEN van Menke’? Ik kan uit wat je schrijft alleen maar concluderen: dat loze windmolenomhulsel, de term ‘molen’ en de Duitse molendag worden in dit geval alleen maar als lokkertjes gebruikt om die 90% van het grote publiek binnen te halen dat een MOLEN wil bezichtigen en wil zien draaien, en dat voor enkel een mechanische maalderij, hoe waardevol ook als industrieel monument en hoe interessant ook voor specialisten, hoegenaamd geen belangstelling heeft en ook nooit zal krijgen!

    Immers, wees eerlijk, hoeveel publiek denk je dat een specifieke MAALDERIJENdag nu helemaal zou trekken vergeleken met een MOLENdag? Ofwel: denk je dat een aparte maalderijendag (of, in Nederland, een aparte gemalendag), hoe goed die ook zou zijn voor de helderheid naar het publiek toe, ook maar een schijn van kans zou maken om levensvatbaar te zijn? Maar als het in Südlohn werkelijk niet om de molen gaat, zoals jij schrijft, zou het wel zo eerlijk zijn om dat complex onder die ‘maalderijendag’-vlag aan het grote publiek te presenteren, en niet zoals nu gemakzuchtig mee te liften op de goodwill van de molens bij dat grote publiek.

    Voor de duidelijkheid, ik ben het op zichzelf volledig eens met alles wat je schrijft na je eerste zin. Het gaat me alleen om de zuiverheid van de terminologie en om de eerlijkheid naar het publiek toe: presenteer een mechanische maalderij ook als zodanig en verstop hem niet achter de loze belofte ‘molen’. Of, zoals ik voorstelde, maak de windmolen weer volledig bedrijfsvaardig en laat hem aldus volwaardig deel uitmaken van die maalderij!

  • Willem Roose

    Beste Lolke,

    De molen heeft zelfs geen bovenwiel! Restaureren naar een louter draaivaardige molen zou m.i. nog wel kunnen; compleet herstel met spoorwiel etc. zou betekenen dat - let op: dit komt hard aan, maar ik meen het wel - alles wat deze molen / dit complex zo uniek maakt, zou moeten worden gesloopt. Ik ben daar geen voorstander van. En ik kan me eigenlijk niet voorstellen dat jij dit - in deze wellicht wat uitzonderlijke situatie - wel op je geweten zou willen hebben.

    met vriendelijke groet,

    Willem

  • Lolke Rang

    Meen je dat nou, Willem? Zouden voor een maalvaardige reconstructie van de windmolen de zaagmachine, de dorsmachine, de dieselmotoren, de generator, de accu-opstelling en de stoommachine met ketel werkelijk moeten worden gesloopt?

    Zonder gekheid: ik heb nergens geschreven dat het oorspronkelijke binnenwerk met koningsspil, spoorwiel e.d. gereconstrueerd zou moeten worden. Ik heb er enkel voor gepleit om de windmolen weer zijn functie als korenmolen terug te geven. In de gegeven situatie betekent dat: een aandrijving, met tandwielen of desnoods riemschijven, construeren vanaf de bovenas (ik mag hopen dat die er wèl is; ik ben jaren geleden in een Duitse molen in dat grensgebied geweest, en ik vermoed dat het deze was, waar de nep-askop met een staalconstructie in de kap was verankerd!) naar het nog aanwezige maalkoppel. Als deze Förderverein over dezelfde vindingrijkheid beschikt als bijvoorbeeld de vroegere Brabantse en Limburgse mulders in de nadagen van het windmolentijdperk, moet dat toch mogelijk zijn zonder ‘schade’ aan de in de molenromp opgestelde mechanische maalapparatuur. En dankzij een dergelijke m.i. geheel in de molengeschiedenis van voortdurende ‘slimme’ aanpassingen passende ingreep zou die club dan ook het eerste deel van zijn doelstelling ten volle waar kunnen maken:

    Zweck des Vereins ist es, der Bevölkerung Einblicke in die einzelnen mühlentechnischen Entwicklungsstufen von der Windmühle, Dampfmühle, Sägemühle bis zur Maschinenmühle zu geben und erfahrbar zu machen.

    Je kunt toch moeilijk volhouden dat zijn huidige toestand als decorstuk de molentechnische ontwikkelingsfase van de windmolen inzichtelijk en beleefbaar maakt!