Spruit radjes.

  • Ton V

    Uitbreiding op den Evert Someren:

    Als je momenteel de molen bezoekt zie je aan de achterkant aan beide zijden molentjes staan. De bedoeling van deze molentjes is dat als de molen perfect op de wind staat deze allebei draaien. Het zijn dus handige instrumentjes om meer inzicht te krijgen in de windrichting en de snelheid en hoe de molen moet staan ten opzichte van de wind. De molentjes zijn ontstaan doordat we een exemplaar hebben gevonden in de spullen die bij de molen horen. Dit was in zeer slechte toestand en onze ogen onbruikbaar omdat het niet of nauwelijks gelagerd is. We hebben eerst een exacte kopie gemaakt en meteen het probleem van de lagering opgelost. Voor dit probleem kan je een moderne oplossing gebruiken maar wij hebben gekozen voor de oude manier. Als je goed kijkt zie je hoe we dit opgelost hebben. Het volgende probleem was dat ze te ver van de molenkast af stonden waardoor we turbulentie kregen aan de verkeerde kant. We hebben dit opgelost door het geheel dichter naar de molen te plaatsen en het werkt. Ook hadden we meteen het probleem hoe we ze konden bevestigen aan de molen. Dit omdat we ze niet wilden schroeven of spijkeren omdat we zo schade aan de molen toebrengen. We hebben gekozen om ze aan de uitstekende beplanking van de kast te klemmen en zo kunnen ze ook verwijderd worden voor onderhoud en dergelijke. Waar we in geïnteresseerd zijn is waar komen deze molentjes vandaan omdat je niets hierover op internet of andere manieren kunt vinden. We weten dat ze op bovenkruiers zaten en hier spruitradjes genoemd werden. Hier zaten ze op de korte spruiten aan de achterkant. Ook komen ze op enkele molens voor en in diverse varianten. We willen dus informatie hierover en dit maakt niet uit hoe of wat voor vorm dus foto’s publicaties of gewoon een reactie wat je er van vind. Al met al we hebben weer een leuke discussie en den Evert is weer mooier en wellicht wij slimmer.

  • flourpower1980

    den Evert is een staakmolen, niet?

    Volgens mij waren zulke molentjes daarop “standaard”.. Hier zitten ze er alleszins ook op en ik meen zo van buiten dat de meeste kasten hier in Vlaanderen dat wel hebben.

    De beste versie is deze die écht buiten zit. Hier is dat zo'n half-binnen-buiten-geval en geloof mij: altijd water binnen! (dus hier zit daar een zak overheen.. ;-) )

  • Jan Selten

    De molentjes zitten ook op de Hamse Molen in Wanroij eerder draaide ze op een spijker die vrij snel doorgesleten was,nu hebben we er kleine lagers in gezet.

    Een aantal jaren geleden heb ik er in Belgiè verschillende gezien die meestal aan de zijkant van de kast zaten en gedeeltelijk in de kast ingelaten,zodat ze ook aan de binnenkant te zien zijn.

  • Ton V

    Bedankt voor Julie reacties en jammer dat je hier geen foto's kunt plaatsen. Ik zou graag veel meer informatie over dit soort molentjes hebben. Dit waar ze vandaan komen de historie dus en hoe ze zoal genoemd worden. Als Julie foto's hebben graag en ook in detail graag. Stuur ze naar ton.vinken@live.nl en ik hou je op de hoogte.Over onze lagering de asjes zijn vlak geslepen van onder en staan op een glazen knikker. Het asje wordt van onder en van boven gecentreerd door een rvs revetje waardoor we minimale weerstand hebben.

    Vandaag kreeg ik ook een reactie wie Ton V is bij den evert in Someren. Nou ik ben Ton Vinken en ben vrijwilliger op de evert. Ik ben dus geen molenaar maar doe zaken als dit, en achterhalen over het wat en hoe en doe ook publicaties maar alleen over deze molen. Verder op jacht voor maalgoed en afnemers daarvoor.

  • Maarten van Scheppingen

    Spinnekoppen hebben ook dit soort molentjes. Ze zijn gelagerd met spijkers, waarbij de onderste op een stuk glas draait. In het raamwerkje zit een sleufje gezaagd, waarin een scherf 3 of 4 mm glas ligt. Heeft de spijker zich er doorheen geboord, dan schuif je het naar een nieuw stuk toe.

  • Gerard Sturkenboom

    Ïn het boek “De Standerdmolen” (1994 Erik Tijman, Jan Scheirs en Dick Zweers) wordt onder 4.5.5 Molentjes kort ingegaan op het voorkomen van deze windwijzertjes:

    "Molentjes treffen we aan in het midden en zuiden van ons land. Ze zijn in een ijzeren beugel bevestigd aan de beide hoekstijlen, boven het balkon.

    In Vlaanderen kent men ook de toepassing van deze molentjes. Daar heeft men ze echter in de zijwegen geplaatst, zodat de molenaar er binnen zicht op heeft.

    Of de Friese standerdmolens eveneens molentjes op de hoekstijlen hadden, is niet bekend. Wel komen ze tegenwoordig nog voor op enkele spinnekoppen. Op oudere foto's van standerdmolen hebben wij ze echter niet kunnen ontdekken".

    Op de vele oude foto's van standerdmolens in het boek is te zien dat (ook in het midden en zuiden van het land) deze windmolentjes ook vaak ontbraken. Ze kwamen vroeger dus lang niet altijd voor; ook niet op alle standerdmolens in het zuiden. Zou dat de reden kunnen zijn dat de vorige molenaar van Den Evert de windmolentjes eraf gehaald heeft?

    Gerard Sturkenboom

  • Ton V

    Beste Gerard:

    Meer dan 30 jaar geleden was ik op bezoek in de molen van Heeze en daar was Leo ook . Daar herinner ik mij dat ze het over dit molentje hadden en hij er een bij had en het is zowat zeker dat het over dit molentje ging. In ieder geval we hebben er weer twee op staan en ze zien er mooi uit alleen nu nog kijken hoe ze zich verhouden tot de wind. Hierbij duikt meteen de vraag op moeten ze allebei draaien als de molen goed op de wind staat. De komende tijd zullen we ze goed in de gaten gaan houden en kijken wat er gebeurd.