Bockmuehle Dornum

  • RobNij

    Vandaag heb ik een bijzonder oude en wat techniek betreft een hele aparte standerdmolen bezocht. De Bockmuehle in Dornum is heel bijzonder en zeker de moeite waard te bezoeken. De plaatselijke molenaar is heel graag bereidt te vertellen van de geschiedenis, de molen is van 1626. Op een oude foto lijkt het of deze molen zelfzwichting heeft gehad, kan dat op een standerdmolen?

    Ook liep de vangstok midden achter de molen naar buiten.

    Een mooie video van het opbouwen van deze molen is te zien op:

    http://youtu.be/vr2PbjP-Dt0

    Er zijn ook versies 1, 2 en 4.

    Groet vanuit Ostfriesland, waar nog heel veel mooie “Holländermühlen” staan.

    Rob

  • Willem Roose

    Deze molen heeft inderdaad op beide roeden zelfzwichting gehad. De ‘vangstok’ in het midden van de kast is geen vangstok maar de zwichtstok van de zelfzwichting.

    met vriendelijke groet,

    Willem Roose

  • Oane Visser

    Op de webplek van deze molen is een foto te zien waar de molen zelfzwichting heeft (zie Bockwindmühle von 1626 - Herrlichkeit Dornum e.V. onder “Geschichte” ). Wat jij voor een vangstok aanziet zullen dan de zwichtstok en de uithouder zijn. Die hebben bij zelfzwichting in de midden of nagenoeg midden van de kop hun plek. Op de foto zijn ook twee stokken te zien. Wel mis ik voor zelfzwichting het gebruikelijke gat in de non van de as voor de zwichtsteng door de as heen om de kleppen dicht en open te trekken. Het kan zijn dat deze zelfzwichting met een soortement vang werkte. Meer aannemelijk lijkt mij dat bij de restauratie in de '60e jaren van de vorige eeuw de kop van de houten as afgezaagd is en in plaats daarvan een gietijzeren kop gestoken is. Wat er in het filmpje op de geschiedenisbladzijde van de as te zien is, is hout. Aan de buitenkant lijkt de as daarentegen van gietijzer te zijn. Het zal daarom een insteekkop zijn, waarmee het ontbreken van het gat daarmee heel verklaarbaar is. En volgens mij kan een standaardmolen net zo goed zelfzwichting hebben als een toren(vormige) molen.

  • Bob Poppen

    Op het informatiebord bij deze molen staat duidelijk dat de molen ooit “vier Jalousieflügel” heeft gehad.

    Een oude foto van de molen met de zelfzwichting is eveneens op het informatiebord te zien.

    Het meest interessante van deze molen vind ik echter de vang, die voorzien is van een stut.

  • Willem Roose

    Dat is een zogenaamde lipvang: in deze contreien zeldzaam, maar veel voorkomend richting Polen. Bij mijn weten is de Haensmole in het Friese Grou(w) de enige molen in Nederland met dit systeem.

    mvrgr, Willem

  • Martin E. van Doornik

    Hierbij een fraaie foto van de standerdmolen in Dornum uit de jaren dertig mét zelfzwichting. Het molenhuis links is in 1970 afgebroken.

    http://www.mijnalbum.nl/Grotefoto-RUQETDCZ.jpg

    Hieronder een lip- of schoenvang in de standerdmolen van Zschepa (eigen foto) in Oost-Duitsland. Dornum heeft ook een dergelijke vang.

    http://www.mijnalbum.nl/Grotefoto-MRF86HVR.jpg

  • Martin E. van Doornik

    Naar het schijnt heeft de bekende Rotterdamse molenaar Arie Kluit van de Noordmolen aan het Oostplein ook op de standerdmolen van Dornum gemalen.

  • RobNij

    Ja natuurlijk, nu je het noemt komt het me weer bekend voor. Heb zeker niet goed opgelet tijdens de lessen over wieksystemen.

    Bedankt voor jouw bijdrage.

    Rob

  • Willem Roose

    Een fraaie foto idd. Mocht de molen op het moment van de opname nog beroepsmatig in bedrijf zijn geweest (hetgeen mij logisch lijkt) dan was er destijds ook al sprake van een ernstig biotoopprobleem. Overigens ontkracht deze foto (en andere historische foto's) de door Oane Visser geponeerde hypothese (mei rju groeten) dat deze molen pas redelijk recent van een gietijzeren askop zou zijn voorzien. Duidelijk is immers te zien dat de molen ook toen al een gietijzeren (as)kop had. Blijft de door Visser - terecht - opgeworpen vraag waarom er bij de huidige askop geen gat voor de (voormalige) zwichtstang is te zien is…

    met vriendelijke groet,

    Willem

  • Johan van Dijk

    Een gat kun je natuurlijk gemakkelijk dichtmaken! Kijk maar naar de vele Groninger molens die zelfzwichting hebben gehad en waar je aan de askop ook niet meer kunt zien dat de as doorboord is.

    Met vriendelijke groet,

    Johan van Dijk

    www.jtvd.nl