TvdM: daar is geen eenduidig antwoord op.
Ik ben informatie-beveiliger. Maar de aanpak die ik volg kan eigenlijk altijd gebruikt worden als je over “gevaar” nadenkt.
De adviseur (bijvoorbeeld ik) vertelt niet zo maar “out of the blue” wat de opdrachtgever moet doen om “het veiliger te krijgen”. Nee, ik bekijk aan de hand van ervaring, wetgeving, standaarden en interviews wat er mis kan gaan. Dat breng ik in kaart. Dan vraag ik de opdrachtgever per gevonden gevaarlijke situatie hoe erg HIJ het vind als het mis gaat; hoeveel kost hem dat? En hoe groot is de kans dat het mis gaat? Wat kun je er tegen doen - en wat kost dat dan weer en welke nieuwe gevaren introduceer je?
Na deze analyse weet de opdrachtgever dus aan welke gevaren hij bloot staat, wat hij er tegen kan doen en wat dat dan weer zou gaan kosten etc. Het hangt van de uniekheid van de situatie, complexiteit en verlangde zekerheid af hoe lang zo'n analyse duurt. Voor standaard situaties heb je standaard analyses / checklisten / ISO standaarden.
De opdrachtgeverj kiest nu bewust voor 1) acceptatie van bepaalde risico's (vaak dingen die niet vaak fout gaan en die weinig kosten opleveren als ze fout gaan), 2) verzekeren tegen bepaalde risico's of 3) opheffen van risico's door maatregelen te nemen. Hij kan ook nog 4) het risico hebben weggenomen door op andere plekken maatregelen genomen te hebben. Hoe dan ook, hij neemt dus WELOVEROGEN beslissingen en aanvaard dus WELOVERWOGEN risico's. Soms heeft hij geen keus, er zijn ook nog wetten en regels die bepaalde maatregelen opleggen, denk aan dat fietshelmpje of de autogordels.
In de informatiebeveiliging hebben we ISO standaarden om de ‘best practices’ in vast te leggen (ISO27001 en 27002 bijvoorbeeld). In zo'n ‘standaard’ worden randvoorwaarden genoemd, het proces beschreven (vaak Deming, dus: constant itereren om tot verbetering te komen) en kun je ook ‘best practices’ opnemen (wat doet “iedereen”).
Projecteer dat nou eens op de molenwereld. Dan zou je in zo'n standaard tegen kunnen komen dat er een groot gevaar bestaat dat iemand tussen bovenbonkelaar en bovenwiel terecht komt. Dat heeft hele nare gevolgen voor eigenaar (en molenaar..), zoals hoge kosten, reputatieschade. En je kunt er vrij goedkoop iets tegen doen (plank aanbrengen). Dat brengt dan weer het risico mee dat de authenticiteit van het monument wordt aangetast. Nou, stel dus dat die imaginaire ISO ‘molenstandaard’ er was, dan kon je als adviseur met de eigenaar die lijst door. Dan zou je deze ook tegenkomen en dan zou ofwel de eigenaar bepalen dat hij bewust kiest tegen zo'n plank (omdat hij het andere risico: aantasting authenticiteit monument) groter vind i.c.m. de kans dat het mis gaat (“is in heel Nederland gedurende 100 jaar nog maar 2 keer gebeurd” verzin ik ter plekke). De beslissing wordt vastgelegd en als de eigenaar zich verder houdt aan de procesgang is hij daarmee CONTROLEERBAAR door een externe partij.
Merk op dat dit niet kan leiden tot de situatie “alle molens altijd zo'n plank want zo staat het in de standaard” -nee: het is altijd “er is goed over nagedacht, een keuze gemaakt en vastgelegd.” Op sommige molens dus wel, op andere niet, vermoed ik. Zo ook voor verplichtte aanwezigheid van 2 molenaars op 1 molen: welke risico's neem je wet daarmee, wat kun je daar dan weer aan doen, wat kost het wel of niet doen je etc. - de eigenaar dient daar keuzes te maken, vast te leggen (en in mijn ogen op verzoek inzichtelijk, of zelfs publiek te maken) en te laten controleren door een externe partij.
Je begint dus niet met de stelling “2 mulder op een molen goed of niet” - je begint met analyse welke bedreigingen er zijn en of 2 mulders daar misschien een tegenmaatregel kunnen vormen. Voor die 2 mulders op 1 molen kan ik zo maar bedenken dat een groot risico is dat het niet lukt op alle molens op 2 molenaars aanwezig te hebben en dat de maatregel dus een nieuwe bedreiging introduceerd: de molen vervalt wegens stilstand. Als veiligheid belangrijker wordt gevonden dan behoud van de molens dan zal de eigenaar dus BEWUST kiezen voor verval. Wat weer het risico op ongevallen meebrengt (afvallende of afwaaiend gevlucht, bijvoorbeeld). Afijn, etc.
Merk op dat molenaars weliswaar in de UITVOERING van het beleid een grote rol spelen en ook als ervaringsdeskundigen gehoord moeten worden - maar de beslissing wat er moet gebeuren op een molen ligt altijd bij de eigenaar. Opmerkelijk genoeg zijn er naar ik waarneem niet zo veel eigenaren die zich daarvan bewust zijn, ik ken er maar weinig die een frequente risico-analyse doen, hun beslissingen vastleggen en dat door een externe auditor laten controleren..
Het wordt veel te vaak aan de mulder overgelaten. Die op zijn beurt vaak is geschoold door goedbedoelende auto-didacten zonder enige borging van de kwaliteit van het onderwijs - en dus ook niet van de beveiligingscomponent daarin. Oftewel: je moet maar hopen dat de instructeur in zijn programma “veiligheid” een hoge prioriteit geeft maar dat is niet zeker.
Misschien moeten we als molenaars eens zo'n standaard bedenken, TvdM. Want jij pakt nu één probleem bij de kop, maar dat lost echt niets op, mark my words..
Henk Klöpping, Molen van de Groote Polder, Slochteren
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
