Citaat uit eigen werk: " WELOVERWOGEN beslissingen en aanvaard dus WELOVERWOGEN risico's. Soms heeft hij geen keus, er zijn ook nog wetten en regels die bepaalde maatregelen opleggen."
Merk op:
de eigenaar - dus niet de molenaar
moet WELOVERWOGEN risico's aanvaarden
heeft soms geen keus
Iemand die het hier niet mee eens is?
“Als het nieuws slecht is doodt men de brenger” Stamt uit de Griekse tijd, geloof ik, maar het is nog steeds zéér actueel.
De uitspraak over molenaars en Formule1 rijden van Mark Dwarswaard in zijn lezing over veiligheid wordt stemmingmakerij genoemd. Hay Jansen is onbetrouwbaar want “de uitkomst is vaak de wens van de opdrachtgever….” “En of ikzelf nu eens van de laatste jaar alle ongevallen wil opnoemen! Kunnen we daar alvast wat van leren…” Nou, nou, nou…..! Mag het iets minder?
Waarom is veiligheid zo'n open zenuw in de molenwereld….? Dat is véél interessanter……
TvdM
Swalker, mien jong, je hebt de nagel precies op de kop geslagen!
Daarom ben ik ook blij dat het niet de mulders zijn die bepalen wat er aan veiligheid wordt gedaan op een molen. Dat is de eigenaar. Helaas laat die het maar al te vaak aan de mulder over. En het wisselt nogal wat zo'n mulder doet.
Als we nu eens zouden opschrijven wat er in de ogen van een molenaar (of andere molenkenner) allemaal mis kan gaan bij EEN ANDER - laten we dat spel even spelen - dan krijg je denk ik een mooie lijst met gevaren. Dan kun je ook nog wel vragen wat er te doen zou zijn om die gevaren af te wenden. Dan heb je dus een lijst met gevaren (threats) en maatregelen (controls). Op dezelfde manier hebben we in de informatiebescherming ook onze ‘best practices’ bepaald.
Pak die lijst, bedank de heren mulders en ga naar de eigenaar. Leg hem die lijst voor + een schatting per gevaar van de kosten als het mis gaat. Hij ziet dan ook wat er gedaan kan worden om het gevaar te mijden en kan dan bewust kiezen om het gevaar acceptabel te vinden of niet.
Leg dat proces vast in een norm, voeg de lijst met gevaren en maatregelen toe en je hebt een standaard.
Dan is het nog zorg die standaard te onderhouden en het toepassen er van controleerbaar te maken.
Klaar.
Oane, je schrijft: "En dus is het toch weer de molenaar die bepaalt wat wel en wat niet veilig is."
Nee, dan heb ik het niet goed beschreven. Het zijn molenkenners (en dus ook: molenaars) die bepalen welke gevaren er zijn. Niet wat (voldoende) “veilig” is - dat bepaalt namelijk de eigenaar.
Je schrijft ook: “Hoeveel eigenaren (stichtingsbesturen e.d. zouden eigenlijk kaas van de veiligheid gegeten hebben?”
Ik hou er geen statistiek van bij, noch ken ik die besturen allemaal. Ik weet van een aantal hoe de vlag er bij hangt, en dat is halfstok. Juist DAAROM is het van groot belang dat er een norm / standaard komt; dat helpt de eigenaar - niet de mulder - om keuzes te maken wat acceptabel is, wat niet (op die molen(s)). En dus ook welke maatregelen er genomen moeten worden. Of de mulder dat nou leuk vind of niet.
Ter illustratie: het tussen bovenbonkelaar en bovenwiel bekneld raken is zeker één van de gevaren die ik zou noemen. Ik zou als tegenmaatregel kunnen bedenken: een plank aanbrengen. Kosten als het mis gaat: hoog (zowel materieel als immaterieel). Impact van het mis gaan: hoog (zeker immaterieel). Kans dat het mis gaat: gemiddeld (of misschien wel hoog, ik heb de statistiek niet). Kosten van de tegenmaatregel: laag. Nieuwe gevaren die zo ontstaan: aantasting van authenticiteit, bevorderen van illusionaire veiligheid en dus onachtzaamheid.
Dit kan ik een bestuur echt wel uitleggen, Oane: “de kans dat dit misgaat is groot en het gaat je veel geld kosten. Je kunt het makkelijk voorkomen door dit of dat te doen. Kies maar wat je wilt: niets doen of deze maatregel nemen” etc. Nou, stel dat de eigenaar het risico te groot vind in verhouding tot de kosten van de tegenmaatregel - dan maakt hij daar een plank, punt. En de mulder moet er mee leven, maar het is verdorie in zjn eigen belang..
Je schrijft ook nog "Is dit niet wat er met de map ‘RisicoInventarisatie en -Evaluatie voor molens’ (RI&E) bedoeld wordt en gedaan moet worden? En… hoeveel wordt er in de praktijk met de inhoud van die map gedaan? Bij ons totaal niets!"
Even los van de vraag of de RIE wel een norm/standaard is (verre van dat), maar je hebt hier precies te pakken wat er bji het zetten van een standaard ook moet worden gedaan: handhaven. Dat is enerzijds openbaar maken wat de eigenaar gesteld heeft, met de betrokken partijen (molenaars bijvoorbeeld) afspraken maken die men MOET nakomen, punt - en dan vervolgens een onafhankelijke controleur laten toezien of het ook zo wordt gedaan.
Het is heel eenvoudig, Oane: als eigenaar van een molen bepaal ik dat dit en dat en zus en zo op die en die manier gedaan moet worden. Dit, omdat ik geen onnodig leed wil veroorzaken, omdat ik mijn molen graag in stand wil houden, omdat het verdraaide ding een (half) miljoen herbouwwaarde heeft etc. - en de mulder? Die moet toch gloeiende, gloeiende aan 12 kanten blij zijn dat hij zijn “hobby” mag uitoefenen op MIJN molen, binnen de kaders die IK zet! Nou moet het nog mooier worden: jij laat je babysitter toch ook niet bepalen of je kind wel een schone luier aanmoet als hij hem volge.. eh.. nou ja…? 
Over de Formule1-vergelijking: “Haast veiliger dan molenaar!” staat er letterlijk in de PPT-presentatie van de Werkgroep Veiligheid. Ik ging er van uit dat die vergelijking klopte, maar als het echt overdreven is en enkel bedoeld is om te prikkelen, dan werkt dat natuurlijk totaal averechts! Meerdere reageerders vinden in dit draadje al, dat het allemaal maar overdreven wordt!
Swalker gaf een mooie schets van wat die open zenuw in de molenwereld zou kunnen zijn, als het om veiligheidheid gaat. Ik ben er van overtuigd dat er veel verbetering valt te behalen zonder dat molenaars met nieuwe regels geconfronteerd worden. Je mag het zelfs omdraaien: als het lukt om op eigen kracht het aantal doden naar beneden te krijgen, dan worden we in de toekomst niet met nieuwe regels lastiggevallen.
“Veiligheid zit tussen de oren”: Absoluut! Je kan door een andere manier van denken al veel resultaat boeken. Durf te erkennen dat molenaar zijn een erg gevaarlijke hobby is. 1 dode per 5 jaar: dat staat gewoon vast. En dat is voor zo'n klein wereldje énorm véél. Als je onveiligheid van molen baggetaliseert vijl je aan de nagel van je eigen doodskist. Het is absoluut juist dat gewenning het grootste risico voor de molenaar is. En toch denken ervaren molenaars dat juist zij aan de veilige kant zitten. Die schijnveiligheid vormt een grote bedreiging. Men laat zich door niemand meer iets verrtellen…
En die bordjes “U betreedt de molen op eigen risico” waarvan menigeen denkt dat ze toch voor de bezoekers zijn? Terwijl de slachtoffers toch hoofdzakelijk onder de molenaars en vrijwilligers vallen! Als ieder molenaar iedere keer vóór het draaien 10 seconden bij het zojuistgenoemde bordje zou stilstaan, zakt -naar mijn overtuiging- het aantal doden in de molenwereld drastisch.
Ik heb dit draadje geopend met de vraag of met 2 molenaars draaien nou niet juist gevaarlijker is dan alleen werken. 2 molenaars op een molen: dat geeft toch een dubbele kans op een ongeval? Maar zo simpel ligt het natuurlijk niet. Dit draadje geeft wel een indicatie dat het zowel veiliger maar ook net zo goed onveiliger kan zijn.
En voor wie in een kramp schiet en direct nieuwe regels aan de horizon ziet, zodra het over veiligheid gaat: Ik zou ervoor pleiten dat men de 2-molenaarseis die een aantal stichtingen hanteert, dat men die eis afschaft. Wordt het niet juist gevaarlijker? Laat het aan de molenaars zelf over. En voor de molenstichting die anders denkt: laat een keer horen wat jullie er precies toe bewogen heeft om die regel in te voeren. Ik ben erg benieuwd.
TvdM
TvdM, het is de gewoonte bij onze Stichting dat we zoveel mogelijk 2 molenaars per molen benoemen (soms meer, een luxe positie). Merk het verschil op: twee of meer molenaars per molen IS NIET twee molenaars altijd SAMEN op de molen.
Het is bij ons wel gebeurd dat een nieuwe molenaar aangaf het niet verantwoord te vinden om alleen op een molen te werken. Toen heeft de eigenaar (de Stichting) dat als regel ingesteld voor die molen. Onduidelijk is of dat dan voor alle molenaars geldt of alleen voor de mulder die het aangaf. Dat gaan we trouwens navragen, want nu draait een van de andere molenaars er wel eens alleen, misschien is dat goed, misschien juist wel niet de bedoeling, dus moet het opgeklaard worden.
Merk op dat ik in absolute zin NIETS zeg over “veiligheid”. De eigenaar bepaalt welke regels er gelden - en daarmee deels ook hoe veilig het is. Maar de regels moeten wel helder zijn en ook moet helder zijn voor wie hij (niet) geldt. En ze moeten worden gehandhaafd.
Noggmaals wijs ik er op dat, hoe mooi we hier ook praten, het uiteindelijk de moleneigenaar is die beslist, wij niet.
Dus, Oane, hierover zijn we het eens:
de eigenaar bepaalt wat geldt op een molen
de eigenaar moet voldoende informatie hebben om dat verantwoord te kunnen doen
een standaard / norm is (mede daarom) een goed idee
het handhavingsproces dient onderdeel te zijn van de norm of standaard
Wat noten hierbij:
in bijvoorbeeld de ISO standaarden staan processen vaak beschreven in een eigen standaard. Zie bijvoorbeeld ISO27001 ( i.e. EN-ISO/IEC 27001), die het proces beschrijft wat hoort bij de in 27002 beschreven ‘best practices’ (richtlijnen en algemene principes voor het initiëren, implementeren, handhaven en verbeteren van de informatiebeveiliging in een organisatie). Op soortgelijke wijze zou je ook het proces rond persoons- en objectbeveiliging in molens kunnen beschrijven. Je kunt ook eens kijken naar andere normen zoals NEN 7510.
De RIE is geen standaard - het is een hulpmiddel om een inventarisatie van de risico's te kunnen maken, dan een PVA te maken en dat dan uit te voeren. Het ligt er dicht bij, maar .. de controle op de handhaving wordt aan de eigenaar overgelaten. Er is dus geen mogelijkheid om een externe audit te laten uitvoeren aan de hand van de (niet bestaande) standaard. Handhaving wordt ook ongecontroleerd aan de eigenaar overgelaten. Je bent dus totaal niet zeker van wat er wel of niet WERKELIJK aan veiligheid is gedaan al heeft iemand een RIE gemaakt.
Verzekeringsmaatschappijen zouden in mijn ogen - als er een standaard zou zijn! - moeten EISEN dat je aan die standaard voldoet. Dat zou een extra stok achter de deur zijn voor de eigenaren. Maar de standaard KAN niet voorschrijven welke maatregelen genomen moeten worden - dat is aan de eigenaar. Wat telt is dat de eigenaar, als hij aan de standaard voldoet, ten minste de daarin genoemde gevaren kent, de bijbehorende maatregelen kent en AANTOONBAAR een analyse heeft gemaakt en een beslissing heeft genomen. Secundair is dan van belang dat de maatregelen waartoe is besloten ook worden gehandhaafd en dat ze dus ook controleerbaar zijn.
Aangaande de verondersteld noodzakelijke kennis rond molens bij eigenaren: die is niet nodig. Wat er in de praktijk bij dit soort standaarden vaak wordt gedaan: je huurt iemand in die er WEL veel verstand van heeft EN die die standaard kent. Die gaat met de eigenaar aan de slag en licht hem voor. In extremis zou dat ongeveer zo kunnen klinken: “Nou, dan komen we bij nummer 38. Boven in uw molen zitten twee grote open tandwielen waar mensen tussen kunnen komen. Dat kan ook vrij makkelijk gebeuren en is in de afgelopen 5 jaren in Nederland al 3 keer gebeurd. De gevolgen zijn desatreus, het brengt, als het mis gaat hoge kosten met zich mee. De standaard suggereert een aantal mogelijke maatregelen, zoals het plaatsen van een plank. Zo'n plank laten plaatsen is niet duur. Maar.. het levert wel een wijziging op aan de molen die historisch niet verantwoord is, die planken zaten er vroeger niet in. U zou er ook voor kunnen kiezen om het procedureel op te lossen door te verbieden dat er mensen in de kap zin bij draaiende molen, de molenaar moet daar dan voor zorgen, dat legt u dan in het contract met hem vast. Maar dat heeft ook weer wat nadelen, zo zal de mulder af en toe toch in de kap willen zijn bij draaiende molen, bijvoorbeeld om de goede werking van de constructie te controleren. Wat vindt u: wilt u op uw molen zo'n plank laten aanbrengen, het procedureel oplossen - of kiest u er voor het risco te accepteren? U kunt zich ook verzekeren tegen dit risico, maar met geld koop je geen mensenlevens.” - het lijkt me dat je, gegeven dit soort uitleg, toch wel een keus moet kunnen maken, Oane, zelfs als je geen molenaar of molenkundige bent.
De standaard die ik me voorstel komt tot stand door de deskundigen bij uitstek - molenaars - een lijst te laten bedenken met gevaren, eventueel ook tegenmaatregelen. Een maatregel die geen enkele molenaar / molenkundige uitvoerbaar of gewenst acht komt er dus niet in eens in. Denk aan het opzeilen met een hoogwerker; wel veel veiliger maar geen mulder die dat zou willen. Je zou dan evenzogoed zelfzwichting verplicht kunnen maken op elke molen, omdat dat aan dat gevaarlijke geklim een eind zou maken..
De norm volgen vereist nadenken, het volgen van een proces, maar dwingt niet tot generieke maatregelen (daar is de Wet voor). De standaard zou dus niet zeggen “je moet met 2 man op een molen zijn.” De standaar zou wel het gevaar van een niet waargenomen gevaarlijke situatie kunnen noemen (kind gaat op balie zitten, bijvoorbeeld). Meer mensen op de molen die toezicht houden is dan een mogelijke maatregel. De eigenaar krijgt eerlijke voorlichting van een kundige over de gevaren en wat hij er aan kan doen en kiest dan ZELF wat hij er aan wil doen.
Een standaard is alleen maar dat. Het zou inderdaad mooi zijn als een standaard alle mogelijke gevaren afdekte en overal een antwoord op had, dan kon je de rest opdoeken. Maar zo is het niet. Het volgen van zo'n norm houdt in dat je als eigenaar een redelijke zekerheid hebt dat je over veiligheid voldoende hebt nagedacht. Je volgt een proces wat controleerbaar is (en gecontroleerd wordt als je een vignet wilt tenminste). Dat proces houdt in dat je continue aan veiligheid werkt, dat is dus geborgd als je zo'n vignet hebt. Je kunt er als eigenaar voor kiezen alleen die norm te hanteren, maar ontkomt sowieso niet aan de Wet (ARBO bijvoorbeeld) en aan regels die door andere overheden (Gemeente) zijn opgelegd waar het gaat om beveiliging.
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
