Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's
Een gebroken kam vervangen is een precisiewerk: je moet weten hoe groot de steekcirkel is en met de passer de kamkoppen afschrijven. En dan met zaag, hamer, beitel en schuurpapier aan de slag. Mooi werk, hè? Scheelt molenmakerskosten. =12pt
Het is een kam van het luiaswiel. Tijdens het luien van de zakken liep de zaak een keer vast, waarbij de kammen van de luibonkelaar om de koningspil en van het luiaswiel elkaar tegenwerkten met dit als gevolg. Er ligt een voorraad boetkammen (dus nog met vierkante koppen) in de molen en zo heb ik een nieuwe kam gemaakt. In het verleden heb ik al eens hele gangen kammen vervangen.
Het probleem zit ‘em in de hoge bouw van de Entreprise. Iedereen weet dat de legerings- of bintbalken in een achtkant, ook in de stenen onderbouw, niet recht boven elkaar liggen maar iets getrapt. Dat zorgt ervoor dat de schacht van het luiwerk enigszins schuin loopt. In de stenen onderbouw is er een gesloten houten koker. De luias bevindt zich op de zesde zolder, zowat ruim twintig meter hoog! Het touw naar beneden loopt een meter onder de luias via twee haakse bochten over rollen naar de begane grond, wil je niet dat de zakken tegen de onderrand van de vloeren gaan botsen. Op de bijgaande foto zie je twee rollen. De ene van metaal (zwart) de andere van hout. Maar het is zo riskant met de geringe hoogte boven de zakkenbok naast de maalstenen. Het luitouw heeft onderaan een knoop waaraan twee dunnere touwtjes met molenaartjes hangen en die zijn net lang genoeg om de zak op de bok te plaatsen. Eén seconde te lang aan de reep vasthouden en de knoop loopt dan vast in zo’n rol (op de foto ongeveer een meter boven het zwarte veldkruis - nog van het oude, afgebrande achtkant). Daarom was er schade aan de kammen van het luiwerk. Op de foto ligt er wat gereedschap, want ik had het houten blok met de rol ongeveer 25 cm hoger verplaatst, maar dat bleek toch niet genoeg! Dan maar voortaan de zakken na het luien op de steenzoldervloer neerzetten en die dan handmatig op de zakkenbok plaatsen. Best zwaar met zakken van 50 kg…. want wij malen geregeld veevoeder. Zo ook gisteren bij Bft 6-7 NW met twee stormeindjes als zeilvoering.
De Entreprise heeft een ‘bocht’ tussen de beide invaartdeuren (net als De Liefde in Uithuizen); het luiwerk bevindt zich binnen een ‘vals veld’ in een driehoek tussen de legeringsbalken, zoals deze foto duidelijk maakt.
Dan weet ik nog een heeeeel leuk klusje voor je Martin. Molen de Vlijt in Meppel heeft nog 65 kammen nodig voor het bovenwiel!
Per kam ben ik wel heel wat uurtjes bezig geweest, hoor! Ik ben niet zo snel als een ervaren molenmaker, die wel over mooie en dure machines beschikt. Bovendien was hij ook nog een z.g. boetkam, met vierkante kop dus. Na het afschrijven heb ik de kamkop rond gemaakt met een Davidschaafje en dan schuurpapier erover. Met hetzelfde Davidschaafje heb ik nog in 1984 een nieuwe vangstok rond geschaafd! (voor poldermolen De Eolus van Bernard Dijk).
Als ik 65 kammen ga maken moet je wel heel veel geduld hebben en daar zit Meppel vast niet op te wachten. Ik moet dan de steekcirkel van het bovenwiel precies weten. Bovendien zijn de kamkoppen heel verschillend van vorm als je voor een bovenbonkelaar of bovenschijfloop kiest!
