Waakstok

Arie Verhoeff

02-11-2015 19:07

We proberen meer te weten te komen over de geschiedenis van het waterschap De Hooge Boezem achter Haastrecht. Recent is het archief van het waterschap beschreven en gerestaureerd. Een fraai document is de instructie voor de molenaars van de zeven molens uit 1829. Daarin is sprake van een zgn. “waakstok”. In de woorden van de instructie: Ten einde te zorgen dat de Molenaars op hun tijd maalvaardig zijn, zal er een WAAKSTOK op den pijl molen worden gezonden, zoo dra de Boezem Meesteren het waaken noodig oordelen; welke waakstok met het wapen van den Hoogen Boezem zal zijn voorzien.=11.0pt Deze stok zal dienen om de Molenaars tot waken te verplichten, en dezelve tot dat einde onder de Molenaars te doen rondgaan, om oplettend te blijven op de gelegenheid om te kunnen malen.Op het internet kan ik zo gauw geen verwijzing naar een dergelijk instrument vinden. Weet iemand of er elders ook van een “waakstok” gebruik werd gemaakt en vooral: is er nog één bewaard of zijn er foto's van ?
Arie Verhoeff
molenaar Boezemmolen No. 6

Arie Verhoeff
Fietsende

02-11-2015 22:35

Misschien in een van de boeken van A. Bicker Caarten?
Arie Verhoeff

04-11-2015 16:51

Bedankt voor de reactie. Het boek van Bicker Caarten staat in tweevoud in mijn kast (nu ben ik betrapt: niet van kaft tot kaft gelezen…). De waakstok van de Hooge Boezem zal er wellicht iets anders hebben uitgezien, want “met het wapen van den Hoogen Boezem … voorzien”. Misschien was dat wapen er gewoon op geschilderd. Ik had een beeld voor me van een schildje met het wapen op de kop van de stok, maar misschien is dat te kwetsbaar. Ik zou graag een replica van de stok laten maken, dus dan moeten we wel iets meer weten.
Herbouw van molen No. 4 zal er wel niet zo snel van komen, maar dezer dagen gaan de werkzaamheden van start om molen No. 6 weer maalvaardig te maken, met dank aan de provincie Zuid-Holland en het Zuid-Hollands Landschap, de eigenaar van de molen. Door de eerdere aanleg van een fietspad hebben we de beschikking over een afgezonderd deel van de Hooge Boezem (zoals wij zeggen: de mini-boezem) en als het waterschap wil meewerken kunnen we dat weer volmalen. Dan lijkt het er weer aardig op.

Arie Verhoeff
Teun

11-11-2015 15:36

Hantumerleech
Als een molen bij (te) weinig wind ingeslagen op wind staat te wachten.
Het is mij wel overkomen dat de wind plotseling zover om ging dat ik de molen maar achteruit gaand uitgeslagen heb.

Ingeslagen? De bliksem slaat in. Een ruitje kan ingeslagen worden. Ik kan een raad in de wind slaan. Maar een molen die ingeslagen is? Of een molen die achteruit gaand uitgeslagen wordt?
Zelfs Google kan me niet helpen. Waar komen die uitdrukkingen ‘ingeslagen’ en ‘uitgeslagen’ toch vandaan?
TvdM
Arie Verhoeff

11-11-2015 23:15

Lolke Rang
Arie, hopelijk wil het waterschap in jullie geval meer meewerken dan in Streefkerk het geval is: daar wordt botweg toestemming geweigerd om weer de mogelijkheid te scheppen om via een uitwateringssluis op de rivier te lozen, iets dat voor echte maalvaardigheid toch wel vereist is.
Verder: je schrijft dat herbouw van molen nr. 4 ‘er wel niet zo snel van zal komen’. Mag ik uit deze behoedzame formulering afleiden dat de AMBITIE om te proberen herbouw van een der wipmolens ooit nog eens voor elkaar te krijgen er op zichzelf wel is, hetzij bij de plaatselijke betrokkenen, hetzij (wat ik vurig hoop) bij het Zuid-Hollands Landschap?
Nee, Lolke. Dit is vooral een wat “onderkoelde” manier om te zeggen dat er op dit moment geen enkele beweging is waar te nemen die op herbouw van één van de andere boezemmolens is gericht. Het Zuid-Hollands Landschap is zich momenteel in bochten aan het wringen om het maalvaardig maken financieel mogelijk te maken. Als dat rond is zullen ze zich voorlopig weer op andere zaken richten, denk ik. Het is per slot primair een natuurorganisatie.

Arie Verhoeff
Teun

12-11-2015 14:15

Hantumerleech
tvdm
(…) Waar komen die uitdrukkingen ‘ingeslagen’ en ‘uitgeslagen’ toch vandaan?

Het is geen correct ABN maar een vernederlandsing van het Friese “ynslein” (ingeslagen) en “útslein” (uitgeslagen). Om te voorkomen dat iedereen van de eensheidsworst eet of gaat eten gebruik is deze termen; om duidelijk te maken dat niet overal (in heel de Lage Landen) dezelfde woorden, termen of uitdrukkingen gelden!

Wétse Oane,
As éderein hié op dit forum zien eige taalje of dialek geit gebroeke, dén snaptj némes d'r tog gein kloétte miér vanne! Dét kan tog néét de bedoelling zéén? Kommunicére, dét is tog in de iersjte plaats de meute doon, det éémes anggers dig begrieptj!! Tog? En dét in versjilllendje stréke versjillendje weurd gebroektj wére, det wéite we tog alláng….? Dóo zéén al mierdere beuk euver vol gesjréve…
En lék mig nóo es oet: wáát is nóo eigelik ‘ingeslagen’ en ‘uitgeslagen’? Ig sjnap dét nog stééts néét…!
Auch mét hoégagting,
TvdM
Teun

12-11-2015 17:28

Lolke Rang
Niet jennen, TvdM, je bent getuige je dialect tenslotte geen Amsterdammer.

Klopt! Ik ben in het land van ‘de praam’ opgegroeid, maar na 30 jaar Randstad spreek ik nu toch van ‘de vang’.
TvdM

Waakstok

Arie Verhoeff

Fietsende

Arie Verhoeff

Teun

Arie Verhoeff

Teun

Teun