molen.startpagina.nl

Kammenluiwerk in Oost Brabant

  • Peter van Kuik avatar

    Peter van Kuik

    Ik ben vandaag langs de molens die open waren op de molendag van het  Land van Cuijk geweest. Wat mij opviel is dat in zowel St Hubert, Mill als Gassel een kammenluiwerk zit dat is omgebouwd tot sleepluiwerk. In Cuijk heb ik het luiwerk niet gezien en Oeffelt is op de muur na helemaal nieuw. Zo'n omgebouwd kammenluiwerk zit ook in mijn molen in Beneden Leeuwen (Ik denk door een oost-Brabantse molenmaker gebouwd) en in de Zeldenrust in Oss. De vraag rijst of dit een streekeigenschap was en of het sleepluiwerk hier voor pakweg 1900 wel bekend was. Dit was tenslotte een streek met voornamelijk standerdmolens, waar vrijwel altijd een kammenluiwerk in zit. Het feit dat alle molens naar sleepluiwerk zijn omgebouwd geeft aan dat dit in de praktijk toch makkelijker werkte.

    Zie ook https://www.facebook.com/photo.php?fbid=622823904539406&set=pcb.622823997872730&type=3&theater

    Wie kan hier meer over vertellen?

    Molen De Wielewaal, Beneden Leeuwen

  • Fietsende avatar

    Fietsende

    De foto toont zo te zien een schijf uit een schijfloop. Waarschijnlijk slooponderdelen zoals er rond 1900 een grote „markt" voor was. Men was vroeger zuinig op hout en materialen, dus….  

  • Peter van Kuik avatar

    Peter van Kuik

    Niet op de foto te zien maar in alle gevallen is ook de luitafel voorzien van kamgaten, dit kan je alleen aan de onderkant zien. Het luiwiel is geen schijf van een steenrondsel. Er zijn geen sporen voor de stutstaven. Het vierkante deel op de luias is lang genoeg om het wiel naast de tafel te plaatsen wat bij uitvoering als kammenluiwerk nodig is.  Alles wijst erop dat deze molens bewust met kammenluiwerk zijn gebouwd en later zijn omgebouwd naar sleepluiwerk. Molen van St Hubert is uit 1878 dus vrij jong.

    Molen De Wielewaal, Beneden Leeuwen

  • Carla avatar

    Carla

    In de molen van Zeddam zit ook een oud kammenluiwerk dat later omgebouwd is naar sleepluiwerk. Het kammenluiwerk dat er in 1839 ingebouwd is, heeft op de koningsspil een wiel gehad met 25 kammen met een steek van 12,5 cm, dit is dezelfde steekals het bovenwiel, waarschijnlijk heeft men tijdens de grote ombouw de oude schijfloop van de steenspil, die volgens berekening 12 staven had, gebruikt voor het nieuwe kammenluiwerk. Bij grote ombouw is de enkelvoudige rechtstreekse overbrenging, verandert in de traditionele overbrenging met koningsspil en spoorwiel. Hierbij heeft de schijfloop op de steenspil vervangen voor een nieuwe schijfloop met 27 staven, en is waarschijnlijk de oude schijfloop met 12 staven gebruikt voor het kammenluiwerk.

  • Peter van Kuik avatar

    Peter van Kuik

    Hier https://www.facebook.com/photo.php?fbid=624254981062965&set=pcb.624255067729623&type=3&theater alle foto's die ik gemaakt heb in St Hubert en Mill. In Gassel heb ik kennelijk geen forto van het luiwerk gemaakt.

    Het Schijf in St Hubert is denk ik een steenschijf van een standerdmolen, het bovenwiel van deze standermolen is in deze molen hergebruikt. De luitafel is bijgemaakt om op deze schijf te passen. Het schijf zal als dollenwiel uitgevoerd zijn geweest.

    In Mill is het luiwiel als dollenwiel uitgevoerd geweest ik denk vanaf de bouw. Deze wielen zien er niet hergebruikt uit.

    Molen De Wielewaal, Beneden Leeuwen