Rob,
Voor op een korenmolen is een Dekker niks, door het vlakke tuig zal de molen zeer ongelijk lopen wat malen moeilijk maakt, ook de regulateur zal het uiteindelijk niet meer aankunnen.
Ik heb een tijdje terug es met Dhr. van Heesen staan praten over de Dekkers op het vliegend Hert te s'-Gravendeel. De beste man vertelde mij dat het in het begin wel leuk ging, maar het ongelijke lopen maakte het malen toch maar lastig.
Uiteindelijk wou van Heesen ook maar weer van die “klotedingen”af, want er werd alleen nog maar bij constante oostenwind gemalen met de molen, veevoeder. op alle andere winden werd er met de hamermolen gemalen.(electrisch).
Wat nu een molenaar zou roepen is: maak er dan regelkleppen, of remkleppen in, dan loopt ie constanter! tja, wat men dan weer aan zijn hol heeft hangen is dat de stang van de remklep in het dekkerprofiel komt te zitten, dus deze zal uiteindelijk ooit eens gesmeerd moeten worden, wat een lastig karwei wordt.
Ook is het zo dat een Busselneus veel goedkoper is, 60 % minder gegalvaniseerd staal dan bij een dekker,
en een Bussel heeft meerdere voordelen tegenover een Dekker.
Gerrit Pouw schrijft hierover het volgende:
1. Een busselneus is goedkoper in materiaal, er is 60% van de gegalvaniseerde plaat nodig die een dekker verijst.
2. slechts de helft van het aantal mallen is nodig dan een dekkerwiek.
3. de zeilslag was veel minder bij een dekker, zodat de zeeg dieper kon worden gemaakt, de molen makkelijker aanliep en meer trekkracht bood. Ook is er minder hakwerk aan de hekstokgaten nodig.
4.Het holle profiel met de dikke ronde profielvoorzijde gaf een uitstekend aanloopkoppel met een opmerkelijke trekkracht.
5.De kosten van het aanbrengen waren ten gevolge van 1, 2, en 3 aanmerkelijk lager dan die van een Dekker.
6.Het windvangend oppervlak staat gelijk aan dat van een oud tuig, dus veel stormzekerder dan een dekker.
7.De gang van de molen was vrij regelmatig, ten tegenstelling van een Dekker,
een Dekker heeft een zeer vlakke hekvorm en is veel gevoeliger voor een windvlaag.
tot zover het stukje van Gerrit Pouw,
maar op punt 7 heb ik nog wel een opmerking, men zegt dat een Dekker niet stormgevoelig is, maarrrr… een Dekker is wel zeer gevoelig voor windvlagen en staat bij WK 6 stil aan de ketting, maar als het dan ineens WK 8 is (een goeie storm dus) wordt er gezegd dat Dekkers zo mooi stormvast zijn, terwijl ze niet meer met die molens durven te draaien dan en de busselmolen nog neijdig door maalt.
Nog even wat Dekkernadelen:
Een hekstok is moeilijk te vervangen in een dekker.
de roede is totaal onzichtbaar, dus roest en al dat soort dingen ziet men niet, en kan men dus ook niet verhelpen.
een dekkermolen biedt weinig trekkracht door het vlakke gebeuren, maar daardoor reageert het wel fel in de vlagen. Ook is het zo dat een dekker weinig weerstand heeft, maar dat kan men met een bussel ook bereiken.
Mijn persoonlijke voorkeur gaat naar een aluminium fok of een busselneus.
Mocht ik ooit nog eens de Jackpot winnen laat ik een poldermolen bouwen met Fokken van aluminium, zonder remkleppen, maar zo dat de gehele fok kan draaien doormiddel van de zwichtring, niet om de molen keurig netjes op constante snelheid te houden!, maar met de volgende bedoeling:
Als men gaat vangen trekt men doormiddel van de zwichtring de 4 fokken geheel dwars zodat de trekkracht die de molen eventueel door de vang laat gaan wegvalt.
Zo is de molen dus beter te houden;)
Fokken volgens Viergever noem ik het dan maar:D
Groeten uit de Hoeksche Waard, die gelukkig weer dekkervrij is;)
Ruben Viergever
Wat een gezever allemaal.
Heel da verhaal van je is gebzeerd op dingen die niet kloppen of fout zijn gegaan op de molen in kwestie.
Als je wat aan het gevlucht doet, ( het zij fokken dekker of bussel ) zal je ook wat aan de overbrening van de molensteen of scheprad cq. vijzel moeten doen.
Een molen dekkerwieken geven met een overbrening van 1 op 7 op de steen is het zelfde als een motor van een suzukie alto, in een grote hummer leggen, die auto rijd ook niet meer.
Gr Marijn.
Dat heeft te maken met het feit dat dekkerwieken gebaseerd zijn op snelheid, en fokken op trekkracht.
Een dekkermolen kan (vooral een poldermolen), een groot aantal enden maken, en is dan met gemak nog te krijgen met de vang, uiteraard als de vang goed is.
Ik ben ooit wel ééns bij molenaar Leo Cozijn geweest van de met dekkers uitgeruste Hogeveense molen te Noordwijkerhout, en dat die molen met gemak zo'n 140 enden liep, en als die molen bij zo'n snelheid aangehouden werd, en hij rook de vang, dan stond hij binnen een end of tien stil.
Leo Cozijn bemaalde zowel de Hogeveense molen, met een vlucht van 23,5 mtr, als de aan de overzijde van het spoor staande Lageveense molen, met een vlucht van 18 mtr, en uitgerust met fokken.
Leo Cozijn had het altijd over de grote en de kleine molen, en Cozijn zei altijd;bij een reizende wind of een bui ga ik altijd eerst naar de kleine molen want die ‘grote’ met z'n dekkers die redt z'n eigen wel, maar de kleine met fokken is als-ie goed de gang heeft niet meer te krijgen.
Cozijn's lijfspreuk was dan ook; Er gaat niks boven dekkers !
Fokken ontwikkelen veel meer trekkracht dan dekkers, dus bij buiig weer of een reizende wind zal een fokkenmolenaar meer op zijn hoede moeten zijn dan een molenaar van een dekkermolen.
Vandaar dat een molenaar die ooit met dekkers maalde, en later fokken kreeg, toch de voorkeur gaf aan de dekkers.
Toen rond 1970 bij de Putmolen van Aarlanderveen de dekkers vervangen werden door fokken, gebeurde dat om financiele reden, éérst op één roe, en de andere zou het volgende jaar gebeuren.
Nadat molenaar Jaap Slingerland er een jaar zo mee gemalen had, zei hij; ze moesten het maar zo laten, en zodoende maalde de Putmolen tot 1989 met een dekker roe en en fokken roe.
Later is bij deze molen op één roe de fokken weer vervangen door van bussels, waar die ook goed mee loopt.
Dat er vrijwel alle dekkers vervangen zijn door fokken heeft o.a te maken met de volgende nadelen;
1)
het grote nadeel van dekkers is/was de zeilslag.
Van molenaars die met dekkers hebben gemalen hoor je meestal dat de dekkers het beste liepen als je eenmaal zonder zeil kon malen.
2)
Ook een nadeel was dat de zinken beplating nogal snel losliet, waardoor er nogal eens zo'n ‘projectiel’ afvloog.
3) Het vervangen van een hekstok was een hele klus door de beplating van de dekkers, en de roe kon niet meer geteerd worden , al hoewel de roeden vaak klokgaaf uit zo'n dekkerstroomlijn tevoorschijn kwamen omdat de roeden goed ingepakt gezeten hadden.
Dus samenvattend, een molen met dekkers is over het algemeen vlugger dan een fokkenmolen, en staat ook stiller.
Vrouw Slingerland, zei altijd; de molen is gaan ‘kraken’ toen de fokken erop gekomen zijn.
Groet van de Bever, die tevreden is met ‘zijn’ molen met fokken, en een hele beste vang.
Beste Ruben,
Wat betreft dekkers op een korenmolen, ben ik onmiddelijk met je ééns dat deze het beste voorzien kunnen zijn van regelborden,( en geen remkleppen), maar om nou te zeggen dat dekkers zo holziek zijn vind ik wel meevallen, uitgaande dat de molen vlak op de wind staat.
Verder blijkt uit je verhaal dat je er veel over gelezen heb ( en daar is niets mis mee!), maar toch blijkbaar niet uit ervaring spreekt, want als een (koren)molen met dekkers volgens jou bij windkracht 6 al uitgemalen is,dan zijn de korenmolens welke nu fokken hebben wellicht bij windkracht 5 al uitgemalen.
Verder wil ik je nog de tip geven, dat als je ooit de jackpot wint, en een molen ontwerpt zoals je beschrijft, je een absoluut onbreekbare bovenas en dito roeden laat maken , want onderschat niet wat er gebeurd als je vier fokken ineens dwars op de roeden zet .
Groet van de Bever.
Martin E. van Doornik schreef:
>
> Er bestaan nog altijd korenmolens met Dekkers: Burum,
> Oldehove en Den Andel. Op de laatste heb ik jaren heerlijk
> gemalen!
Deze molens zijn alle drie naast Dekkers uitgerust met zelfzwichting, wat de hollerigheid er ook wel wat uit neemt.
Mvg. Stefan Teeling
Rob,
Zoals ik al eerder schreef zijn de effecten van de Dekkers verbeterd door Van Bussel, Op ondermeer de kosten, de zeilslag, de trekkracht, de stormgevoeligheid, enz enz..
Ook is het een feit dat er meer korenmolens malen met Bussels dan met Dekkers, en dat er veel Dekkermolens “Verbusseld” zijn.
Mijn persoonlijke mening:
Als men van een molen meer trekkracht wil verwachten, neem dan fokken, want daarvoor zijn die dingen immers.
Als men van een molen meer snelheid wil, neem dan Bussels, en geen Dekkers, want een Bussel is een verbetering op een Dekker;)
Wil men het beide: neem dan op de Binneroei fokken en op de Buitenroei Bussel;)
Let er wel op, dat de molen een goede vang moet hebben om de trekkracht van de fok de overmeesteren!
Áls een molen gerestaureerd wordt met het plan om Dekker te plaatsen, denk dan eens na wat voor leuks je kan doen (aan de betreffende molen) met het geld dat men overhoud bij het plaatsen van een Busselneus;)
Een jacobsladdertje en een builtje bijv.??
Ruben, die eigelijk wel blij is met een oud tuig!
Ik persoonlijk denk dat er nooit een antwoord zal komen op wat is beter: dekker of fokken? dat verschilt namelijk per molen(aar).
De ene molen heeft een hoge overbrengingsverhouding en dus niks aan een molen die makkelijk hard kan lopen, maar kan juist wel wat extra trekkracht gebruiken omdat de stenen dan wat makkelijker rondgaan.
De andere molen heeft juist een hele lage overbrenginsverhouding. deze molen kan de steen met gemak rondtrekken, maar moet een hoge snelheid halen om de steen mooi rond te laten gaan, dan is bussel/dekker handig.
elk voordeel heb zn nadeel zei ooit eens een zeker persoon, en dat geldt hier ook
Bijv.
Fok:
voordeel: veel trekkracht dat zorgt dat de molen sneller aanloopt
nadeel: deze trekkracht kan ook tegen je werken bijv, bij het vangen.
Dekker:
voordeel:gestroomlijnd, dus kan een hoge snelheid halen
nadeel: door de stroomlijn loopt de molen minder snel aan en komt er doorgaans meer zeilslag voor.
kortom: het is een kwestie van smaak wat de molenaars betreft.
wat de molens betreft zou ik kijken wat het beste past op de molen en vooral of het historisch verantwoord is. Een molen dekkers geven terwijl deze altijd oudhollands heeft gehad vind ik geschiedenisvervalsing. maar of het aanbrengen van dekkers (of andere wiekverbeteringen) aan te raden is verschilt ook per molen.
Gegroet,
J.R.
Beste Bever,
Jouw verhaal zou een onderdeel moeten zijn van de Gilde-opleiding. Ervaringen gaan altijd boven een simpele technische beschrijving.
Heb ik het goed dat in de Putmolen de koffiekopjes uit de kast trilden nadat er fokken zijn aangebracht?
groeten, Harry van Hoorn (geen fokkenliefhebber)
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's