Watertoren Soestdijk

  • Andre Koopal

    Hoi,

    Zoals al eens gemeld ben ik de laatste tijd op wikipedia bezig. Daar kwam ik het volgende artikel tegen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Watertoren_(Soestdijk) , een watertoren waarop een molen heeft gestaan om het water op te pompen, en zelfs nog een rosmolen voor als er geen wind was.

    Weet iemand toevallig iets meer over deze molen?

    Groetjes,

    Andre

  • Rob Pols

    Dag André,

    Ik heb er wel eens een gravure van gezien in een boek(je). Misschien dat ik het zelfs ergens heb liggen. Ik zou alleen niet meer weten wáár het precies in stond.

    Wat ik wel weet, is dat het deed denken aan de waterpompmolens op bijvoorbeeld Mallorca. Het was zoals ik het me kan herinneren een molentje met grote windvaan en een eenvoudig wiekenkruisje. Een groot formaat aanbrenger eigenlijk.

    Groeten, Rob.

  • Henk

    Zie database verdwenen molens :3807

  • Quistnix

    De pomp moest een hoogteverschil van zo'n tien meter verwerken. Volgens de beschrijving op de database van verdwenen molens werd het water onder druk door loden pijpen naar het waterreservoir erboven verpompt. Ik vraag mij af hoe ze dat in 1680 voor elkaar kregen. Een zuigerpomp misschien?

    Quistnix

  • Jerry Vondeling

    Ik weet niet wie de tekst op Wikipedia heeft gezet, maar hier zitten wel enige foutjes in. Bij mijn weten is molen nooit in gebruik geweest als korenmolen.

    En pas na het afbreken van de windmolen is de toren omgebouwd tot watertoren (1882). Thans is de toren niet meer in gebruik als watertoren of berging maar als souveniers winkeltje van het paleis.

    Groeten,

    Jerry

  • Johan van Dijk

    Net als André is ondergetekende ook actief op Wikipedia, het molenprojest aldaar begint richting de voltooiing te gaan voor wat betreft de beschrijvingen van windmolens.

    Maar goed het draait hier om een ander onderwerp. Toevalligerwijs ben ik een maand geleden met mijn collega-molenaar Jakob Slob naar Soestdijk geweest voor een rondleiding door het paleis. (overigens zeer de moeite waard!) Voor en na de rondleiding kun je het park vrij bezichtigen en de oude watertoren/-molen is ingericht als paleiswinkel. Er staat nu een keurige dame achter de kassa en je kunt er leuke boekjes kopen (tegen de bekende hoge prijzen die je bij dergelijke attracties altijd tegenkomt, voor 4,80 kun je tegoed doen aan maarliefst 6 bitterballen in de tot restaurant omgebouwde orangerie..)

    Volgens de dame was er niets meer van het gaande werk te herkennen. Ze kon ons helaas niet naar boven laten, ook al hadden we uitgelegd dat we molenaars waren. In het midden van de toren zit een vierkante opening in de eerste zolderring waartegen je tegen het dak aankijkt. De opening werd door vier oude zware balken gestut hetgeen sowieso aangaf dat er al heel lang geen paard meer zijn rondjes had gelopen. Her en der waren uitsparingen in de vloer te zien. (Wellicht voor de zuigers?) Het lijkt mij een goed idee als molendeskundigen als Dick Zweers en Paul Groen eens hun licht over deze bijzondere molen laten schijnen.

    Vriendelijke groet,

    Johan

  • Andre Koopal

    Hoi Jerry,

    Het verhaal van de korenmolen komt uit het boekje dat als eerste bron in de bronvermelding word genoemd.

    Groetjes,

    Andre

  • Martin E. van Doornik

    Ja, zelfs in de 17e eeuw waren zuigerpompen mogelijk! Kijk maar naar: http://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_van_der_Heyden , de uitvinder van de brandspuit.

    Ik heb het boekje “Molenstudies” (De Walburg Pers, 1989) gepakt en op pagina 20 staat een duidelijke afbeelding van de pompmolen van Soestdijk met zes wieken en een windvaan. “Toen de bomen te hoog werden werd hij verbouwd tot rosmolen, late rvervangen door een motor. Na de aanleg van de waterleiding verloor de installatie zijn functie en sindsdien dient het gebouw als bergplaats, zoals we zien in Het Schouwvenster van 2 mei 1924.”

    Er wordt hier met geen woord gerept over watertoren!

  • Quistnix

    Ook de bewering dat de toren pas watertoren werd nadat de windmolen was verwijderd, is onjuist. Dat is eenvoudigweg niet mogelijk, omdat het werkingsprincipe van de fonteinen berust op de aanwezigheid van een watertoren. Alleen werd deze door een windmolen c.q. rosmolen gevuld in plaats van door knechten die de hele dag (en vaak ook de nacht) met emmers liepen te sjouwen om de fontein een korte tijd te laten spuiten.

    De oudste bron die de verdwenen molendatabase dateert van vier jaar na de voltooing van de bouw, en die vermeldt de rosmolen reeds, dus de bewering dat pas na het verwijderen van de windmolen deze werd vervangen door een rosmolen lijkt mij niet aannemelijk.

    De oudste bron spreekt ook van een “glacière”, waaronder ik een soort van ijskast versta (misschien ten onrechte), waar de paarden omheen liepen.

    Ik zou wel meer van de historie van deze bijzondere molen willen weten.

    Quistnix

  • Andreas de Vos

    Ik heb ff gegoogled op glacière en kwam bij een gebouwtje dat als ijsopslag werd gebruikt. Ik neem aan dat hiermee wordt bedoeld wat wij in NL als ijskelder aanduiden. Een gebouwtje, soms in de grond, waarin ‘s winters ijs (uit oppervlaktewater gehakt) in wordt bewaard om ’s zomers producten mee te koelen.

    Heel goed mogelijk dat deze functie met de watertoren van Soestdijk is gecombineerd.

    Groetsels,

    Andreas de Vos