Peter Pouwels Schreef:
——————————————————-
> Dat klinken is ook al zo'n oud ambacht dat op
> sterven na dood is.
Van een collega molenaar hoorde ik eens dat ze had leren klinken bij de hobbyclub op haar mans werk. Wel handig want deze molenaarsleerlinge bezit ook een schip uit begin vorige eeuw, groet,Margreet
De klinknagels werden niet verhit om ze te aten krimpen en daardoor beter aan te laten sluiten maar om de volgende reden.
Als men staal koud vervormd wordt het hard.
Bij geringe belasting zal de afschuifkracht de klinknagel breken waarna de kans op een ‘domino effect’ groot is.
Het is daarom van belang de klinknage zo zacht mogelijk te houden (uitgegloeid)
Inderdaad wordt staal en ijzer ook, hard als het koud vervormt wordt en hoe meer klappen hoe harder het wordt. Evenwel worden de nagels dikker dan een 8 mm zo heet mogelijk geklonken om niet allen het hard worden te ondervangen maar ook om de nagels beter te kunnen klinken. Roodgloeiend ijzer / staal is makkelijker te vervormen - in dit geval een kop op een nagel slaan - dan koud. Dit geldt zeker voor de dikkere nagels. Daarnaast werden de nagels ook roodgloeiend geklonken om het trekeffect zodat de materialen beter tegen elkaar aan kwamen / komen te liggen. Bij klinknagels is de afschuifkracht namelijk niet alleen van belang. Ook de wrijving tussen de twee metaaldelen onderling bepaalt mee de kracht die nodig is om de klinknagel af te schuiven. Hoe meer de plaat en het hoekijzer (bij een roede) door de nagel tegen elkaar aan getrokken worden hoe sterker de nagel en daarmee het geheel. Daarnaast is het bij roeden ook van belang dat er zo weinig mogelijk ruimte - liefst helemaal geen - tussen de plaat en hoekijzer zit zodat er (het liefst) geen water tussen kan kruipen; wat dus de roestvorming (zoveel mogelijk) voorkomt.
Oane Visser
Het aardige is dat de Engelsen in de 17e eeuw, toen de Nederlandse scheepsbouwtechniek toonaangevend was, in wezen hetzelfde deden als de Nederlanders in de 19e eeuw toen de rollen waren omgedraaid: Nederlandse woorden verengelsen. Zo weet ik uit een Engelstalige documentaire over de reconstructie van een houten zeezeilschip dat zij juist dat woord ‘werk’ voor de afdichtende hennepvezels gewoon overgenomen hebben!
Ja, het overnemen van woorden uit een andere taal en die dan ongeveer uitspreken naar je eigen taal is een oud verschijnsel. Hierbij denk ik aan het woord ‘molen’ (latijn molina of molinum). Dit woord komt uit het latijn en betekent ‘malen met je kiezen’. Later is de betekenis op de stenen waarmee graan fijn gewreven / gemalen werd over gegaan. In de loop der tijd is de betekenis verder overgegaan op het werktuig dat vermogen aan de wind onttrok / onttrekt en maalstenen aandrijft. Nog weer later - tot aan nu toe - begon het woord het werktuig aan te duiden dat vermogen uit de wind haalde om zo ongeveer alles wat maar gedreven kon worden dreef / drijft (draait // beweegt om er werk mee te doen). Veel mensen weten dus nu de oorspronkelijke betekenis van het woord ‘molen’ niet meer.
Wat betreft de namen en benamingen in de scheepvaart zijn er ook veel vanuit het Nederlands in een andere taal terecht gekomen. Naast dat de Engelse zeevarenden Nederlandse namen en begrippen overgenomen hebben is dat ook door zeelui van andere landen gedaan. Om enige landen (lang niet allemaal) te noemen: Scandinavië, Baltische staten, Rusland, Indonesië en ook Japan.
Het verschijnsel dat mensen woorden vanuit een andere taal overnemen is naar mijn mening al heel oud. Vermoedelijk zo oud als mensen kunnen praten. Dus: wat is Fries, Nederlands, Engels, Latijn of welke ander taal dan ook? Een mengelmoes van allerhande uit andere talen overgenomen woorden en daarbij ongeveer met de klanken en op de manier die de spreker gewend is uitgesproken. En zo zal het vast ook altijd blijven.
Oane Visser
Hallo Cock,
de namen van de personen op de foto is bekend, het zijn van links naar rechts Arie Verzee, Arie Kamsteeg, Jan Willem Scheffer en Henk Kamsteeg. Volgens het bijschrift in het blad Molenecho's is Henk Kamsteeg degene die zijn hand verloor bij het knippen van de platen voor de roeden. De foto komt uit de collectie van Gerrit Keunen.
Hallo Simon,
De gebroeders Pot gebruikten verschillende diktes in de as en aan de uiteinden van de roeden. De dikte was verder afhankelijk van de roelengte. Bij de grootste lengtes was de dikte in de as 8mm, het middendeel 7 mm en de eindstukken 4 mm. Ook de dikte van de hoekijzers varieerde al naar gelang de plaats in de roe.
Een ander verschil met de Verheagheroeden is dat deze uitwendig zijn geklonken en dus de bol van de klinknagels aan de buitenkant hebben, terwijl dit bij Pot aan de binnenzijde zit en er daardoor een gladde buitenkant is.
Groet, Erik
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's