Dag, Teun,
Ik bedoel met “fatsoenlijke molenaar” iemand die het instrument ook functioneel in kan zetten, dus: koren malen, water verplaatsen, pellen etc. - zoals dat vroeger werd gedaan.
Ik geef al sinds 2009 les en heb nu een stuk of 10 leerlingen bij het examen helpen krijgen. Maar ik kan niet bogen op het opleveren van zo'n “fatsoenlijke molenaar”, het spijt me wel. Kijk, onze leerlingen hier leren stuk voor stuk het hele Gildemateriaal uit het hoofd. Ze krijgen een zesweekse weercursus, les over molenveiligheid, een cursus valbeveiliging etc. En sterker nog: ze leren hier zelfs nog hoe je een poldermolen moet laten pompen (dus: de vijzel staat in het werk). Je zou dan bijna durven zeggen dat we dan ten minste fatsoenlijke poldermolenaars opleiden hier, toch?
Maar.. helaas, nee, want onze poldermolens hebben stuk voor stuk een CIRCUIT en dan kun je bijvoorbeeld niet echt leren hoe je moet ‘verhangmalen’. En mijn circuit is ook nog eens gemankeerd: de molen kan een kleine 30 kuub/minuut verplaatsen, maar de toevoer kan nooit meer dan 15 kuub/minuut zijn - ze hebben het pijpje niet voldoende schuin gelegd. Ik ben dus een wipwapwatermolenaar: de bak vol, sloooorp, de bak leeg.. vang er op.. bak vol.. etc. Nauwelijks representatief voor wat de poldermolenaar vroeger deed..
En graan malen is nóg weer een heel ander ding, het is niet voor niets dat we daar nog een kopstudie van het AKG voor hebben. Wéér een studie.. je bent zo maar 5 jaar bezig om een fatsoenlijke korenmolenaar te worden. Dat zijn er niet zo veel in Nederland, vrees ik, die dat volhouden.
Dus, ik hou even staande dat we (bijna) geen fatsoenlijke molenaar opleveren. En ondertussen wél een ongeloofelijke waslijst aan eisen stellen aan “molenaars in wording”.. maar WAAROM?
Merk op: ik vind de opleiding zeker waardevol, anders gaf ik hem niet. En stonden ze nou in rijen opgesteld om zich in te laten schrijven als leerling dan zou ik er zelfs vrede mee hebben, want dan was het klaarblijkelijk geen probleem. Maar het is dus wél een probleem: het is te ingewikkeld en kost te veel tijd, en dus slagen we er niet in voldoende “Nachwuchs” te scheppen. Molens die zouden kunnen worden gedraaid door een handhaver, die niet langer dan 3 maanden les hoeft te krijgen in mijn beleving en dan gelijk aan de bak kan op die éne molen (of dat éne type), staan nu stil, want ja, leerling moet nog “even” 2 jaar in opleiding en dan nog “even” 2 examens doen, moet “alles seizoenen gezien hebben” en dat om .. ja, om in feite gewoon de molen te kunnen laten malen voor de Prins, want dat is wat we examineren!
Nee, vooralsnog hou ik dus even vol: we leveren geen fatsoenlijke molenaar op, we leveren molendeskundigen op.
Henk Klöpping, Molen van de Groote Polder, Slochteren